Michael Hersch – Cortex and Ankle / Black Untitled (CD Recensie)

Michael Hersch, met zijn muziek kruipt hij als geen ander onder de huid van de luisteraar. Dat bleek reeds tijdens zijn solo optreden tijdens Dag in de Branding, 14 oktober jongstleden – Hij  speelde daar delen uit zijn ruim twee uur durende stuk ‘The Vanishing Pavillions’ –  en het blijkt uit de twee stukken die hij speciaal schreef voor het Haagse Ensemble Klang en die onlangs werden uitgebracht op en nieuw album van dit inmiddels vermaarde gezelschap. ‘Black Untitled’ stamt uit 2013 en ‘Cortex and Ankle’, waarin we tevens de sopraan Ah Young Hong horen schreef Hersch in 2016.

Het album vangt aan met deze uit elf delen bestaande liederencyclus gebaseerd op gedichten van de Engelse schrijver Christopher Middleton, met wie Hersch in 2001 een jaar lang samenwerkt in Berlijn. Die gedichten zijn belangrijk voor Hersch want ook het hierboven genoemde ‘The Vanishing Pavillions’ is erop gebaseerd. Alleen was dit een stuk voor pianosolo, Hersch zag het lange tijd gewoonweg niet als zijn taak om de gedichten te gebruiken als materiaal voor liederen: “For most of my musical life I was convinced that the texts I responded to didn’t require anything other than their presence on the page, and that even if I wanted to engage it was highly unlikely I could have truly added anything to them.” Gelukkig voor ons is Hersch inmiddels van gedachten veranderd. De omslag kwam in 2012 met de opera ‘On the Threshold of Winter’, waarin de hoofdrol eveneens gezongen werd door Hong, inmiddels Hersch’ muze. Deze opera gaat over niets minder dan het stervensproces en refereert aan Hersch eigen strijd tegen kanker en die van een vriend die het helaas niet redde. Maar die vergankelijkheid van het leven en de kwetsbaarheid van het lichaam vinden we ook in andere stukken van Hersch terug, waaronder ‘Cortex and Ankle’.

Foto: Richard Anderson

Reeds in de korte, anderhalve minuut durende prelude wordt duidelijk dat dit stuk ergens over gaat. Met grote heftigheid zetten de drie blazers, het slagwerk en de piano, allen zo kenmerkend voor Ensemble Klang, de toon. Gaandeweg neemt de heftigheid af, maar de intensiteit blijft. In de gezongen delen staat de stem centraal, maar dan een stem die klinkt als een instrument en die op wonderlijke wijze samenvalt met het instrumentarium, een techniek die Hong op het lijf is geschreven. Het is Hersch duidelijk niet zo zeer te doen om de woorden die worden uitgesproken, maar om de sfeer die hij met de klank wil overbrengen. Zo is de muziek in het derde stuk even desolaat als de tekst die Hong hier zingt: “…ask for nothing, so that the souls might one by one set sail”. Het vijfde deel begint rustig en beheerst maar al snel doet ook hier, conform de tekst, de dramatiek zijn intrede “in a collapse of earth…a backbone”. Heftige bewegingen van met name de blazers flankeren hier Hong’s intense en pijnigende zang. En huiveringwekkend is de wijze waarop ze “Sufficient for the day are piles of ash” zingt, bijna spreekt in het zesde deel. Het tiende deel is gebaseerd op een redelijk confronterende beschrijving van een massagraf. Hersch kiest er hier voor om de relatief uitgebreide tekst te laten declameren in plaats van te laten zingen. Het scoort, mede door de wijze waarop Hong dit doet, het gewenste effect. Na het beluisteren van ‘Cortex and Ankle’ kunnen we stellen dat Hersch met dit stuk een complex en diepgravend stuk heeft geschreven dat in meer dan goede handen is bij deze uitvoerders. Voorwaar, het is geen eenvoudige opgave.

Willem de Kooning – ‘Black Untitled’

Het geldt eveneens voor ‘Black Untitled’ dat Hersch ooit bedoeld had als tromboneconcert, een misleidende definitie, aangezien de trombone hier absoluut niet de solo rol speelt, zoals we dat in een soloconcert gewend zijn. Ook in dit stuk, waarvan de titel verwijst naar het gelijknamige schilderij van Willem de Kooning creëert Hersch een grote mate van spanning, met name doordat het tempo in het stuk vrij langzaam is. De muziek komt tot ons in golven, in zeer laag tempo repeterende patronen, waarin blazers, piano, slagwerk elkaar afwisselen. Maar het tempo mag dan laag liggen, de intensiteit gaat door merg en been.

Het album is te beluisteren en te koop via Bandcamp: