Op 18 december jongstleden werd de trompettist en componist Wadada Leo Smith tachtig. Dat is uitbundig gevierd, onder andere door het Finse TUM Records die bij deze mijlpaal stilstaat middels een groot aantal Cd uitgaves. Het plan liep daarbij wel wat vertraging op, want het laatste deel zou in november vorig jaar verschijnen, iets wat niet gelukt is. Er ligt echter al het één en ander, wat uitgebreid stilstaan bij Smith zonder meer rechtvaardigt. Ik begin deze serie met een box van drie Cd’s, kortweg ‘Trumpet’ geheten, bevattende solo opnames die Smith maakte gedurende een week in juli 2016 in een kerkje in Pohja, aan de zuidelijke kust van Finland.

Smith werd in 1941 geboren in Leland, Mississippi en kreeg zijn eerste muzieklessen van zijn stiefvader. Blues en de muziek van de marching bands waren de eerste invloeden, Na zijn diensttijd, waarin hij in diverse bands speelde, trok hij naar Chicago, ontmoette Anthony Braxton en Leroy Jenkins en werd hij lid van het legendarische AACM. In de jaren daarna groeide Smith uit tot een baanbrekend trompettist en componist. En dan niet alleen baanbrekend in muzikale termen. Hij is ook altijd betrokken geweest bij de wereld en de maatschappelijke problemen die daarin spelen, mede gevoed door zijn Islamitische geloof. Zo realiseerde hij eerder voor TUM Records ‘Rosa Parks: Pure Love’, een ode aan de vrouw die de burgerrechtenbeweging een forse impuls gaf en gaf hij aandacht aan de nationale parken in de VS middels het album ‘America’s National Parks’. Je zou deze box dan ook kunnen zien als een hommage aan al die invloeden, zowel muzikaal als politiek en maatschappelijk.

Dat begint al met het ingetogen ‘Albert Ayler’, een hommage aan de man die eind jaren ’60 een belangrijke nieuwe impuls gaf aan de jazz, iets verderop gevolgd door een hommage aan twee trompettisten die hun stempel hebben gedrukt op de jazz en dus automatisch ook op de muziek van Smith. Met ‘Howard and Miles – A Photographic Image’ staat hij stil bij Howard McGee en Miles Davis. Waarbij hij wel opmerkt: “Let me be clear, I am not talking about influences and styles, what I am referencing is the idea of a positive language, which is the real energy that defines the dynamics of musical traditions.” Vermeldenswaard is ook nog ‘Leroy Jenkins Violin Expression’ waarin Smith stil staat bij deze in 2007 overleden musicus, waar hij jarenlang nauw mee samenwerkte.

Maar zoals gezegd, Smith staat niet alleen stil bij muzikale voorbeelden. Zo is het bijzonder spirituele ‘Malik el-Shabazz and the People of the Shahada’, waar de tweede schijf mee opent, een eerbetoon aan één van de vroege Islamitische predikers in de Verenigde Staten, die ook veel heeft betekent voor de vrijheidsstrijd van de zwarte Amerikaan en staat hij in de ‘Great Litany’ op al even spirituele wijze stil bij al-Shadihli, een dertiende-eeuwse sufi meester. Ook de suite ‘Discourses in the Sufi Path – A Remembrance of Dr Javad Narbasksh’ is een spiritueel werk, waarin Smith deze meester van de Nimatullahi Sufi orde eert.

Regelmatig echter blijft hij met zijn inspiratie ook dichter bij huis. In de suite ‘Family – A Contemplation of Love’ en in het opmerkelijke ‘Sauna – A Healthy Journey (For Petri)’, een stuk opgedragen aan zijn in Helsinki woonachtige vriend Petri en hun gezamenlijke saunabezoeken. Een stuk ook waar Smith de sfeer en de geluiden in een sauna prachtig in klank weet te vangen.