Concertgebouw, Amsterdam (Holland Festival) – 24 juni 2017
In deze derde terugblik op de Holland Festival Proms aandacht voor de uitvoering van ‘Mantra’ van Karlheinz Stockhausen door de gebroeders Jussen en de orgelrecital door James McVinnie met composities van Phililp Glass, Olivier Messiaen en Tom Jenkinson. Terugkijkend wat het een dag vol muziek waarin de klank een belangrijke rol speelde, muziek ook die je als luisteraar in staat stelt even helemaal weg te dromen. Het Concertgebouw vol Perzische tapijten en zitkussens blijkt er een prima plek voor.
Over ‘Mantra’ van Karlheinz Stockhausen schreven we reeds eerder uitgebreid naar aanleiding van een uitvoering door Piere-Laurent Aimard en Tamara Stefanovich in het Muziekgebouw aan ’t IJ, december 2015. Daar kwamen de ontstaansgeschiedenis en de inhoud reeds uitgebreid aan bod. Nu wordt het stuk dus weer eens opnieuw uitgevoerd en wel door Lucas en Arthur Jussen.
Twee hedendaagse supersterren aan het klassieke firmament die nu niet bepaald bekend staan om hun uitvoeringen van hedendaagse muziek. Zij wonnen de afgelopen jaren goud en platina met de gestaalde klassieken Mozart en Beethoven en vergezelden in 2014 de koning bij zijn staatsbezoek aan Polen. Zonder iets te kort te willen doen aan hun muzikale prestaties is hun dandyachtige uitstraling aan hun roem mede debet. Ze zijn zich daar goed van bewust en weten dit ook goed uit te buiten, getuige hun verschijning in doorschijnende pakken over hun blote lichamen. Maar goed, als het helpt om luisteraars kennis te laten maken met Stockhausen is alles geoorloofd.
En het moet gezegd, de heren namen de zichzelf opgelegde taak bijzonder serieus. Een half jaar schijnen ze eraan gewerkt te hebben en ze togen zelfs naar Kürten, bij Keulen om zich te verdiepen in de mens Stockhausen. De uitvoering was ernaar. Dat de broers meer dan goede pianisten zijn behoeft inmiddels geen betoog meer, maar zij blijken ook prima raad te weten met de zeer specifieke taal van Stockhausen’s muziek. ‘Mantra’ is daarnaast allerminst een gemakkelijk werk, mede doordat het voor piano, slagwerk en elektronica is geschreven, wat allemaal bedient wordt door de twee pianisten.
Componist Tom Jenkinson kennen we in eerste instantie onder zijn alias Squarepusher. Sinds de jaren ’90 staat hij bekend als een grensverleggend muzikant binnen de drum-‘n-bass, breakbeat, acid house en IDM. Kenmerkend voor zijn muziek zijn de razendsnelle beat en de duistere psychedelische klankwereld die hij daarbij schept. Tijdens de Proms laat Jenkinson echter zien ook geheel andere muziek te kunnen creëren. Tijdens zijn solorecital voert organist James McVinnie een werk voor orgel van hem op uit 2016, genaamd ‘Space Frame Suite’. Jenkinson’s achtergrond horen we hier duidelijk terug maar hij gaat hier duidelijk wel een stap verder. Het levert een poëtisch, dromerige compositie op met een meditatieve inslag waarbij Jenkinson vooral het hoge register aanspreekt. Verderop tijdens het concert komt Jenkinson ook zelf als bassist nog aan bod. Zijn nieuwe stuk voor orgel en elektrische bas weet echter veel minder te overtuigen en zijn ‘Solo Electric Bass 1′ is niet veel meer dan een serie solo’s die thuis horen op een doorsnee popplaat.
Beter is de uitvoering van ‘Mad Rush’ van Philip Glass door McVinnie. Glass’ hypnotiserende patronen passen grandioos bij het orgel en McVinnie speelt het magistraal op het Maarschalkerweerdorgel. Het ene moment ingetogen, bijna verstild en het volgende met de kenmerkende Glass’ puls. Heerlijke muziek.