Mauricio Kagel – Mimetics (CD Recensie)

De Argentijns-Duitse componist Mauricio Kagel schreef in 1961 met ‘Metapiece’ een bijzonder werk voor piano. Het stuk kan in zijn geheel worden uitgevoerd, maar kan ook deel uitmaken van een groter geheel, al dan niet met muziek van Kagel zelf. In dat geval krijgt het stuk een andere naam, ‘Mimetics’. Pianiste Sabine Liebner maakt van die mogelijkheid gebruik en brengt ‘Metapiece’ samen met ander werk voor piano solo van Kagel en creëert daarmee een nieuw geheel.

En passant betrekt ze hierbij het uit 1954 stammende ‘Cuatro piezas para piano’ van een nog jonge Kagel dat niet eerder op plaat verscheen. Ze worden om en om vertolkt met de eerste vijf bladzijden van ‘Metapiece’ ofwel in deze opzet, ‘Mimetics’. De vorm van ‘Metapiece’ is eveneens opvallend. Iedere bladzijde, van in totaal dertien, presenteert een nieuw akkoord dat moet worden gespeeld, in combinatie met de akkoorden van de eerdere bladzijden, wat natuurlijk impliceert dat het stuk qua complexiteit gaandeweg steeds verder toeneemt. Afhankelijk overigens van de volgorde waarin het stuk wordt gespeeld, dat is namelijk de vrije keuze van de musicus. De enige restrictie is dat één bladzijde nooit meer dan één keer mag worden gespeeld. Verder valt op dat stilte in dit stuk een zeer grote rol inneemt, wat de spanning verder verhoogt. De ‘Cuatro piezas para piano’ waarin Kagel experimenteert met de twaalftoonstechniek zijn van een andere orde, maar vallen tegelijkertijd op heel bijzondere wijze samen met die eerste vijf delen uit dat ‘Metapiece’.

Met ‘An Tasten’ gaat Liebner verder op haar reis. In deze etude uit 1977 verweeft ze elementen uit ‘Metapiece’ tot een nieuw onderdeel van ‘Mimetics’.  Iets wat een bijzonder effect oplevert. In ‘An Tasten’ zit een sterk stuwend element waarin de ene noot als het ware logisch voort komt uit de vorige, behalve daar waar Liebner er elementen van ‘Metapiece’ in brengt, die werken als stoorzender, de compositie letterlijk doorsnijden en zo vervreemdend werken, soms klinkend alsof je twee Cd’s tegelijk op hebt staan, een vervreemding die Kagel duidelijk beoogde. Verderop kllinkt ‘mm 51’ dat als subtitel ‘ein Stück Filmmusik für Klavier’ meekreeg en dat zeker associaties oproept aan filmmuziek door de spanningsopbouw, de ietwat vreemde, onregelmatig tikkende metronoom die mee tikt en het hilarisch klinkende geschreeuw. Liebner sluit ‘Mimetics’ af met een integrale uitvoering van ‘Metapiece’ in de paginavolgorde 2,3,8,9,6,7,10,11,12,13,4,5 en tot slot 1.

Met deze uitgave, verschenen bij Wergo, maakt Liebner duidelijk dat de gedachte achter ‘Mimetics’ werkt. ‘Metapiece’ in combinatie met andere stukken van Kagel levert een prachtig nieuw, caleidoscopisch werk op. Het is aan Liebner besteed, een pianiste die sinds begin jaren ’90 bekend staat als een gezaghebbend uitvoerder van hedendaagse gecomponeerde muziek.