Concertgebouw Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 14 juni 2025

Het concert afgelopen zaterdagmiddag was een samenwerking tussen het NTR ZaterdagMatinee en het Holland Festival en bracht de cellist, vocalist en componist Abel Selaocoe op het podium, samen met percussionist Sidiki Dembélé en ensemble Resonanz, voor een in alle opzichten opwindend en memorabel concert. Selaocoe is het type musicus dat je vooral moet zien, zijn enthousiasme en charisma zijn onmisbare ingrediënten tijdens zijn optredens, met name als hij – hier voor de pauze – zijn eigen stukken ten gehore brengt. Maar er viel nog veel meer te genieten. Het nieuwe celloconcert van Kate Moore, ‘Bay of Bisons’ beleefde zijn Nederlandse première, drie dagen na de wereldpremière in de Elbphilharmonie in Hamburg, een stuk waarin Moore weer eens laat horen wat een fantastisch componist ze inmiddels is en van de voor mij onbekende Italiaanse componist Giovanni Solima klonk het al even boeiende concert voor twee cello’s en strijkers ‘When We Were Trees’.

(meer…)

Concertgebouw (Holland Festival) – 13 juni 2025

Met slechts drie stukken, van Rylan Gleave, Arvo Pärt en Pauline Oliveros, in iets meer dan een half uur maakte het Engelse Paraorchestra zich er afgelopen donderdag in het Concertgebouw wel heel erg gemakkelijk vanaf. Ik had direct medelijden met al die medewerkers die de stoelen uit de grote zaal hadden gehaald en die zaterdagmorgen weer terug moesten zetten voor het NTR Zaterdagmatinee, waarover later meer. Volgens het Paraorchestra, dat hierbij zijn Nederlandse debuut maakte als onderdeel van het Holland Festival, moet je de muziek ondergaan door om de musici, verspreid opgesteld in de zaal, heen te lopen en zo de klanken te beleven. Prima uitgangspunt en zeker bij ‘Straylight’ van de mij onbekende Gleave en bij ‘The Last Time/Ultima Vez’ van Oliveros werkte dat zonder meer goed. Minder goed pakte het uit bij één van Pärts bekendste stuk, het in talloze versies bestaande ‘Fratres’, hier uitgevoerd door drie altviolen en negen cello’s, dat veel te fragiel is voor rondlopende bezoekers. (meer…)

Concertgebouw, Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 7 juni 2025

Een daad van gerechtigheid, zo kun je het concert van het NTR ZaterdagMatinee op 7 juni jongstleden wel noemen. Bijna veertig jaar nadat de opera ‘Ithaka’ van Otto Ketting in première ging, in 1986, krijgt dit ongemeen boeiende stuk een tweede uitvoering. Een gebeurtenis die prima duidelijk maakt wat het lot is van veel hedendaags gecomponeerde stukken, zeker als ze om een complexe bezetting vragen als dit ‘Ithaka’. Ze worden één keer uitgevoerd, het gaat bijna altijd om opdrachtwerken, anders begint een componist er niet eens aan, maar daar blijft het in veel gevallen dan wel bij. Terwijl er iedere maand wel ergens een symfonie van Beethoven klinkt, zijn hedendaagse klassiekers zelden te horen. En ben je eenmaal dood, Ketting overleed in 2012, dan wacht de vergetelheid.

(meer…)

Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam – Donderdag 5 juni

Alban Bergs ‘Wozzeck’, momenteel weer te beleven bij Opera Ballet Vlaanderen, zou ondenkbaar zijn zonder de invloed van zijn leermeester Arnold Schönberg en de radicale ommekeer die hij te weeg bracht met zijn twaalftoonstechniek. Berg was zijn leerling, net als Anton Webern, om die andere meest bekende maar weer eens te noemen. Van beiden, Schönberg en Webern klonk ook donderdagavond muziek in een concert gegeven door het vermaarde Klangforum Wien, onder leiding van Katharina Wincor in het Muziekgebouw aan ’t IJ. En de muziek van Enno Poppe en Beat Furrer, die tijdens die concert eveneens klonk, laat horen dat die invloed nog steeds niet is uitgewerkt.

(meer…)

De Singel, Antwerpen – 31 mei 2025

Op 11 september wordt Arvo Pärt als alles goed gaat negentig. En in tegenstelling tot veel hedendaagse componisten wordt zijn werk veelvuldig uitgevoerd, iets wat ontegenzeggelijk te maken heeft met de aard van zijn muziek, die zowel bijzonder toegankelijk is als oneindig diepzinnig, een combinatie die vrij zeldzaam is. Je moet dan ook een hart van ijs hebben om een concert met zijn muziek onberoerd door te komen. Dat lukte gisterenavond dan ook wederom niet, mede geholpen overigens door de beste uitvoerders denkbaar van zijn muziek,, het Concerto Copenhagen en het Estonian Philharmonic Chamber Choir, beiden onder leiding van Pärts landgenoot Tönu Kaljuste, die als geen ander de muziek van Pärt tot op het bot beheerst. De muziek van Pärt wordt hier gecombineerd met de muziek van Georg Friedrich Händel. zo ongeveer het andere muzikale uiterste vertegenwoordigend.

(meer…)

De Bijloke, Gent – 17 mei 2025

Muziekcentrum De Bijloke in Gent besteedde, als enige concertzaal in de wijde omtrek, dit seizoen veel aandacht aan de honderd jaar geleden geboren Pierre Boulez. Als laatste klonk gisterenavond het door Boulez zelf opgerichte Ensemble Intercontemporain, nog altijd één van de meest toonaangevende ensembles als het gaat om hedendaags gecomponeerde muziek. Want laten we dat vooral niet vergeten, Boulez liet niet alleen een relatief klein, maar wel indrukwekkend en toonaangevend oeuvre na, hij stichtte ook zowel het IRCAM, nog altijd toonaangevend binnen de elektronische muziek, als dit ensemble. Die muziek van Boulez kent twee belangrijke invloeden die we ook gisterenavond weer duidelijk herkenden. De eerste is die van Arnold Schönberg en zijn twaalftoonstelsel, de tweede is die van Claude Debussy en zijn aandacht voor klank. Van de tweede klonk gisterenavond ook muziek, ‘En blanc et noir’, voor twee piano’s, waardoor we die invloed ook goed konden terughoren. Zowel in ‘Incices’, voor piano, als in ‘Sur incices’, voor die wonderlijke combinatie van drie piano’s, drie harpen en drie percussionisten.

(meer…)

De Singel, Antwerpen – 11 mei 2025

Het is weliswaar nog lente, maar buiten oogt het al zomer. Dat kwam goed uit gisterenmiddag bij het programma van het Symfonieorkest Vlaanderen, onder leiding van chef-dirigent Kristina Poska. Zonde om binnen te zitten natuurlijk met dat mooie weer, maar met deze zomerse klanken was het ook weer niet echt een straf. De titel van het concert ontleende het orkest aan een bewerking die Benjamin Britten in 1941 maakte van het tweede deel van de derde symfonie van Gustav Mahler, die overigens gisterenavond in zijn geheel klonk tijdens het Mahlerfestival in het Concertgebouw, Amsterdam. Mahler lied zich leiden door de bloemenweelde bij zijn chalet waar hij de zomers, als hij vrij had van het dirigeren, doorbracht om te componeren. Het landleven speelt ook een rol in de zesde symfonie van Mahlers grote voorganger in het symfonische genre: Ludwig von Beethoven. Het altvioolconcert ‘Iluminatio’ van Erkki-Sven Tüür, met Nils Mönkemeyer als solist, de voornaamste reden waarom ik gisteren in De Singel was, past daar prima tussen en vormde voor mij het hoogtepunt van het concert.

(meer…)

Concertgebouw, Amsterdam – 1 mei 2025

Ik schrijf dit stuk op Bevrijdingsdag. Tachtig jaar geleden kwam de Tweede Wereldoorlog formeel ten einde en sindsdien kennen we in een groot deel van Europa vrede, al staat dat inmiddels meer dan ooit in die tachtig jaar op de tocht. Het kan niet anders of het Koninklijk Concertgebouworkest heeft daar vorige week met een serie van drie concerten aan gedacht. Gastdirigent Paavo Järvi kan zich nog goed herinneren hoe het was om onder een dictatuur op te groeien, hij komt uit Estland, net als componiste Ester Mägi, die toen ze in 2021 overleed net geen honderd was. Järvi en Mägi komen uit Estland, Aram Chtatsjatoerjan kwam uit wat nu onafhankelijk Armenië was, maar toen, net als Estland, onderdeel was van de Sovjet Unie. Igor Stravinsky ontsprong de dans. Hij trok nog voor het communisme in Rusland zijn intrede deed naar Parijs en bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar de VS. Die laatste verhuizing was overigens geenszins vrijwillig, de Nazi’s vonden zijn muziek entarted.

(meer…)

De Singel, Antwerpen – 29 april 2025

Pierre Boulez behoort zonder meer tot de grootste componisten van na de Tweede Wereldoorlog en is nog altijd één van de meest interessante vernieuwers van de hedendaagse gecomponeerde muziek. En het lot dat daarbij hoort: zodra je bent overleden, voor Boulez kwam dat moment op hoge leeftijd in 2016, wordt je muziek nagenoeg niet meer gespeeld. Dit jaar vormt een kleine uitzondering, aangezien de man honderd jaar geleden werd geboren. Daarna zal het weer stil worden rondom deze icoon. De Bijloke in Gent pakt het dit jaar grootst uit, u weet het, ik deed reeds verslag van uitvoeringen door het Brussels Philharmonic en Les Siècles. Hier ten lande is het louter Asko|Schönberg, straks bekend als Het Muziek, dat samen met het Vlaamse I Solisti, onder leiding van Bas Wiegers een hommage brengt en Boulez’ meest bekende werk op de lessenaar zet: ‘Répons’. Vier zalen gingen ze langs, ik bezocht de laatste, De Singel in Antwerpen. Boulez in combinatie met James Tenney en zijn ‘In a large, open space’, een alleszins verdedigbare keuze, al had een hele avond Boulez ook wel gemogen.

(meer…)