Museum De Pont, Tilburg – 26 april 2015

Componiste en mede initiatiefnemer van het pas opgerichte hedendaagse muziekgezelschap VONK wint er geen doekjes om: voor muziek en kunst in het algemeen is een belangrijke rol weggelegd in onze samenleving. Eén van de doelstellingen van VONK, dat bestaat sinds februari van dit jaar, is dan ook om die maatschappelijke geëngageerdheid te tonen. Daarnaast wil VONK, bestaand uit zes musici, muziek brengen in een theatrale setting.

Welnu, beide aspecten kwamen in dit korte concert in het auditorium van De Pont goed tot zijn recht. Het concert, georganiseerd door November Music, duurde weliswaar maar 25 minuten, maar bracht daarin wel drie spannende werken, waarin zowel de maatschappelijke betrokkenheid als het theatrale naar voren kwam.

Het eerste stuk van Nicoline Soeter ‘Once Upon A Time’ is een stuk voor musici en sopraan. Het begint met een sprookjesachtige solo op sax van Tom Sanderman, zoetgevooisd, waarna sopraan Rianne Wilbers een monoloog aanheft over het ontstaan van communicatie. Gaandeweg wordt duidelijk dat het stuk gaat over waarheid en onwaarheid, goed en fout, hoop en cynisme en de grijstinten daartussen. De sopraan praat, zingt, schmiert, lacht en huilt en verzucht op een gegeven moment: ‘In fairytales you always know who the bad guy is’. In het échte leven werkt dat helaas zo niet daar ‘no one is objectively right or wrong.’ Een statement dat Soeter hier maakt met grote zeggingskracht en ook nog eens bijzonder verklankt door dit gezelschap, waarbij de harmonieuze klanken niet kunnen verhullen dat dit allesbehalve een opwekkend stuk is. Hetzij zo.

‘Lettre Sparks Debate’ van Aart Strootman en één van de leden van het gezelschap is niet veel vrolijker. Strootman liet zich voor dit stuk inspireren door alle blogs die vol werden geschreven na de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo. Hij koos de gedachten van blogger David W. Polhemus en de bijkomende antwoorden als libretto voor een zeer aparte setting. Sopraan Rianne Wilbers leest alle commentaren, geflankeerd door klarinettist Erwin Muller, die als het ware resoneert op de stem. De andere vier leden hanteren een aansteker die ad random aan en uit wordt geklikt. Gaandeweg het stuk gaat Wilbers steeds zachter praten, totdat alleen haar mond nog maar beweegt en speelt Muller steeds minder noten. Uiteindelijk hoor je alleen nog maar het klikken van de aanstekers, tot ook dat stil valt. Zoals het reageren op zo’n polemiek in eerste instantie geweldig veel kabaal oplevert en uiteindelijk wegebt.

Tussen deze twee werken klinkt een vroeg werk van Morton Feldman: ‘Only’. Het is een solostuk voor sopraan van 1,5 minuten op een gedicht van Rainer Maria Rilke. Wilbers zingt het, lopend tussen het publiek door.

VONK is uitgebreid te zien en te horen tijdens het komende Incubate Festival in Tilburg.