Opera Ballet Vlaanderen, Gent – 6 mei 2025

De naoorlogse Avantgarde componisten, als Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen, Luigi Nono en György Ligeti, om ons maar even tot de meest bekenden te beperken, moesten zich verhouden tot het nazisme en het fascisme en het verschrikkelijke leed dat politici daarmee hadden aangericht. Unaniem waren ze van mening dat de cultuur van de Romantiek, die zeker in Duitsland werd verheerlijkt door de nazi’s, voorgoed ten einde was. De nieuwe tijd vroeg om een nieuwe stijl van componeren. De twaalftoonstechniek van Arnold Schönberg werd daarbij de leidraad, het serialisme was geboren. Maar waar iemand als Boulez zich afkeerde van alle verhalen en op zoek ging naar louter klank, koos Nono een andere weg. In 1924 geboren, Benedito Mussolini was reeds aan de macht, ontdekte hij reeds tijdens de oorlog dat hij andere gedachten en overtuigingen had. Na de oorlog werd hij lid van de communistisch partij in Italië en vermengde al snel de nieuwe muzikale taal met de wil om een bijdrage te leveren aan een nieuwe wereld. Eén van de beste werken in dit proces is zonder meer zijn opera ‘Intolleranza 1960’ die gisterenavond in een nieuwe uitvoering van regisseur Benedikt von Peter in première ging bij Opera Ballet Vlaanderen. Alleen te zien in Gent vanwege de wel heel bijzondere aanpak van dit stuk.

(meer…)

De Munt, Brussel – 15 februari 2025

Operatheater De Munt in Brussel is inmiddels toe aan het vierde en laatste deel van Richard Wagners tetralogie ‘Der Ring des Nibelungen’. In het met bijna vijf uur langste deel, ‘Götterdämmerung’ komt het verhaal tot een climax, een climax die helemaal niemand van de hoofdrolspelers overleeft. Maar Wagner zou Wagner niet zijn, als hij niet tot de laatste minuut zou weten te boeien. Overigens ook nu weer mede dankzij de zinderende uitvoering door het Symfonieorkest van de Munt, onder leiding van de steeds meer in zijn rol van Wagnerdirigent groeiende Alain Altinoglu, een keur aan fantastische vocalisten, het uitstekende koor en een prachtig sobere maar zeer doeltreffende regie van Pierre Audi. Het wegvallen van Romeo Castellucci, die ‘Das Rheingold’ en ‘Die Walküre’ voor zijn rekening nam, bleek al bij ‘Siegfried’ goed uit te pakken, iets dat nu nog veel sterker geldt, zeker gezien het feit dat ‘Siegfried’ en ‘Götterdämmerung’ een hechte eenheid vormen.

(meer…)

Parktheater, Eindhoven (Nederlandse Reisopera) – 30 januari 2025

Niets zo veranderlijk als een mens en zeker als er liefde in het spel is, dat is de centrale boodschap van ‘Ariadne auf Naxos’ van het duo Richard Strauss en Hugo van Hofmannsthal, dat de komende anderhalve maand door de Nederlandse Reisopera op diverse podia gebracht wordt in een uitstekende regie van Sofia Jupither. Met Phion, orkest van Gelderland & Overijssel in de orkestbak en Jac van Steen op de bok, die eerder hoge ogen gooide met ‘das Wunder der Heliane’ van Erich Wolfgang Korngold, dat ook door mij werd bejubeld, zet het ensemble andermaal een prima prestatie neer. Een opera over emoties dus en dat vaak onbegrijpelijke gedrag van ons. En dat terwijl we dat eigenlijk helemaal niet willen! Zeker niet in onze tijden, waarin we denken dat alles maakbaar is en we alles doen om succesvol te zijn, ons leven op orde te krijgen en te houden, of in ieder geval via social media de buitenwereld de illusie te bieden dat alles onder controle is. En dan komt dat fameuze duo Strauss – Van Hofmannsthal en gooit een flinke lading zand in de machine.

(meer…)

Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam – 2 oktober 2024

Op verzoek van het Oekraïense gezelschap Nova Opera schreef de eveneens uit Oekraïne afkomstige, maar al enige jaren in Nederland woonachtige componist Maxim Shalygin zijn eerste opera, iets wat hij tot voor kort zichzelf niet zag doen. Maar gisterenavond ging hij in première, in een nagenoeg uitverkocht Muziekgebouw aan ’t IJ. En het mag gezegd: dit smaakt naar meer. Shalygins muzikale taal maakt hem tot een uitstekend operacomponist die in staat is om de kijker / luisteraar anderhalf uur geboeid te houden. Hij baseerde zijn verhaal op Plato’s ‘Symposion, in een prachtig nieuw jasje gestoken door Paul van der Woerd. Maar zo goed als dat de muziek was – en de uitvoering door dit Nova Opera, onder leiding van Mikhell Menabde – zo teleurstellend was echter de regie van Aïda Gabriëls. Alle handeling die Van der Woerd in dit verhaal heeft gestopt, brengt ze feilloos om zeep door de vier protagonisten, twee sopranen en twee baritons, continu in dezelfde kledij te laten optreden en hun handelingen louter te laten bestaan uit tableaux en tegen het einde wat dans. En wat nog erger is: boventiteling ontbreekt, waardoor het verhaal niet te volgen is. Wel krijgen we het thema femicide opgedient, middels allerlei feiten en weetjes, geprojecteerd op een scherm.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 10 september 2024

Niet alleen is Giacomo Puccini’s ‘Madama Butterfly’ nog altijd één van de meest geliefde opera’s, het is tevens één van de meest omstreden. Dit verhaal zo maar op de planken brengen, zonder er enige mate van kritiek in te verwerken is dan ook bijna niet meer mogelijk. Ook de Argentijnse regisseur Mariano Pensotti doet alle moeite om dit in onze ogen bijna onwaarschijnlijke verhaal in een ander licht te plaatsen. Pensotti kiest voor een raamvertelling, waarbij hij een Japanse regisseuse opvoert die de opera in het heden regisseert, niet toevallig bij Opera Ballet Vlaanderen in Antwerpen waar deze enscenering deze weken te zien is, en tijdens dat proces tegen haar eigen verleden aanloopt. Echt ingrijpen in de opera doet Pensotti echter niet, hij volstaat om middels tekst zijn verhaal te vertellen tijdens de instrumentele scènes. Veel voegt het niet toe, met name niet doordat Pensotti de kern van het probleem onvoldoende belicht: racisme. Verder niets dan lof voor deze productie met een prachtig spelend orkest, onder leiding van Daniela Candillari en een uitstekende cast, met als absoluut hoogtepunt een geweldige Anba Naqe als Butterfly, die zich prima inleeft in haar complexe personage en prachtige decors en kostuums van Mariana Tirantte.

(meer…)

Concertgebouw, Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 7 september 2024

Het was via de memoires van Heinrich Heine dat Richard Wagner op het idee kwam van zijn opera ‘Der fleigende Holländer’, waarmee het NTR ZaterdagMatinee afgelopen zaterdag het nieuwe seizoen opende. Hij las die memoires in 1838 in Riga waar hij chef-dirigent was bij de opera en voltooide zijn werkstuk in 1841. Helemaal tevreden was hij niet, het leidde tot een verbeterde versie in 1843, de versie waarmee het stuk in première ging; één in 1846, waarin hij de volledige orkestratie overhoop gooide en tot slot nog een wijziging in 1860, waarbij hij het zogenaamde ‘Tristan slot’ toevoegde aan het eind van de ouverture, zo genoemd omdat hij op dat moment net ‘Tristan und Isolde’ had afgerond. Dat was allemaal niet genoeg, aan het eind van zijn leven wilde hij het stuk nogmaals onder handen nemen, iets wat er echter niet meer van kwam. Gelukkig wellicht, want dit is een perfecte opera om dit seizoen mee te openen, met één been in de romantiek en met één been reeds in de moderniteit. Het Radio Filharmonisch Orkest op het podium, Jaap van Zweden op de bok, het Groot Omroepkoor versterkt met Cappella Amsterdam en een keur aan geweldige solisten. Het levert een grandioze uitvoering op die aan het einde terecht beloont wordt met een donderend applaus.

(meer…)

Opera Antwerpen – 5 juni 2024

Iedereen met nostalgisch romantische gevoelens naar het Nederland of België van vroeger, naar die verbeelding, zou de opera Jenůfa van Leoš Janáček moeten zien, afgelopen woensdag ging hij in de regie van Robert Carsen weer eens in première bij Opera Ballet Vlaanderen. Wat Janáček, in deze uit 1908 stammende opera, duidelijk laat zien is de keerzijde van dat ons kent ons gevoel, dat naboarschap waar BBB zo graag mee dweept. Fijn hoor, zich om elkaar bekommeren, maar dat geldt dus alleen voor diegenen die zich aan de al dan niet ongeschreven regels houden. Het geldt sowieso niet voor een ieder wiens wortels elders liggen, maar ook niet voor de lokalen die niet meewerken, er andere gedachten op na houden, niet in de pas lopen.

(meer…)