De Munt, Brussel – 25 maart 2019
Toen Barbara Hannigan op drieëntwintigjarige leeftijd haar eerste operarol, Anne Truelove in ‘The Rake’s Progress’ van Igor Stravinsky zong kon zij niet bevroeden dat ze jaren later het stuk zou dirigeren. December vorig jaar was het echter zo ver en dirigeerde ze in het Zweedse Göteborg haar eerste opera. Gisteren stond ze ermee op het Belgische Klarafestival, waarna de opera op een Europese tour gaat.
Muntpaleis, Brussel – 10 maart 2019
Een opera is wat de Duitsers zo mooi een ‘Gesamtkunstwerk’ noemen. De componist, de librettist, de regisseur, de decorontwerper, de kledingontwerper, de man of vrouw verantwoordelijk voor de belichting, allen spelen ze hun rol en leveren ze hun bijdrage. En bij nieuwe opera’s, zoals ‘Frankenstein’ van Mark Grey dat vorig week bij De Munt zijn wereldpremière kreeg, is die gelijkwaardigheid vaak nog sterker aanwezig.
Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam – 7 maart 2019
Twee avonden, twee opera’s, zo gaat dat tijdens het Opera Forward Festival. Zag ik gisteren ‘Fin de Partie’ van György Kurtág, vandaag klinkt in het Muziekgebouw aan ’t IJ ‘The Second Violist’ van Donnacha Dennehy.
Nationale Opera, Amsterdam – 6 maart 2019
Als Görgy Kurtág in 1957 in Parijs ‘Fin de Partie’ van Samuel Beckett ziet, maakt dat een onuitwisbare indruk op hem. Hij neemt zich voor dat als het er ooit van mag komen, dit toneelstuk de basis moet worden van een opera. Nu, meer dan een halve eeuw later, is gebeurd wat eigenlijk niemand meer echt voor mogelijk hield, de opera ‘Fin de Partie’. Neem de titel daarbij gerust ook letterlijk: Kurtág, inmiddels 93 ziet dit meesterwerk ook als zijn eindspel.
Nationale Opera, Amsterdam – 2 maart 2019
Volgens regisseur Peter Sellars is één van de belangrijkste regels in het leven het volgende: alleen dat doen waar noodzaak voor bestaat! En dus sloeg hij het aanbod van de Scala om Puccini’s ‘La fanciulla del West’ te gaan regisseren af – het schetst een te positief beeld van het Wilde Westen – en creëerde met John Adams ‘Girls of the Golden West’. Nu te zien bij de Nationale Opera. Welnu, van noodzaak getuigt dit stuk alleszins. We bevinden ons weliswaar in Noord Californië, anno 1850, maar de overeenkomsten met onze tijd en een overal oplaaiend nationalisme zijn meer dan treffend.
Opera Vlaanderen, Antwerpen – 3 februari 2019
‘Cardillac’ is de tweede opera van Paul Hindemith. Hij schreef hem in 1926, midden in de woelige jaren van de Weimar republiek. De opera werd een succes en Hindemith groeide uit tot een bekende componist tot de Nazi’s in 1936 zijn werk als Entartete Kunst bestempelde, wat Hindemith eerst naar Zwitserland en later naar de VS deed uitwerken. Na de oorlog raakte de opera in de vergetelheid. Tot hij hier bij Opera Vlaanderen ineens weer op de planken staat in een prachtige regie van Guy Joosten.
Chassé Theater, Breda – 26 januari 2019
Erich Wolfgang Korngold heeft lang in de vergetelheid doorgebracht. In de jaren ’20 van de vorige eeuw behoorde hij tot de populaire componisten en zijn opera ‘Die Tote Stadt’ werd goed ontvangen. Het lot was hem echter niet gunstig gezind. Hij kwam op de zwarte lijst van de Nazi’s en toen hij van Warner Brothers de uitnodiging kreeg om naar de VS te komen, greep hij die kans met beide handen aan. Maar hoe toegankelijk zijn muziek ook moge zijn, voor filmmuziek is het altijd nog te complex.
Concertgebouw, Amsterdam (NtRZaterdagmatinee) – 15 december 2018
Het tweede noodlotsdrama in krap een week tijd en opvallend, in beide gevallen betreft het een opera van decennia oud die echter nooit in Nederland te horen was. Bij de Nationale Opera staat deze maand ‘Oedipe’ van George Enescu op de planken, stammend uit 1931, terwijl gisteren in het NTR Zaterdagmatinee ‘A Village Romeo and Juliet’ zijn Nederlandse première beleefde. Een opera die Frederick Delius in 1901 voltooide!
Nationale Opera, Amsterdam – 9 december 2018
We zijn in de tweede Akte van ‘Oedipe’, de enige opera van de Roemeense componist George Enescu, als Oedipus te weten komt dat er een vloek op hem rust. De jonge man hoort het van niemand minder dan de god Apollo zelf als hij een offer brengt in diens tempel in Delphi. Omdat zijn vader niet luisterde naar diezelfde Apollo moet de zoon nu boeten: hij zal zijn vader vermoorden en zijn moeder huwen. Moord en incest de twee hoofdzonden. Oedipus onderneemt vervolgens van alles om zijn lot te ontlopen, daarmee ditzelfde lot dichterbij brengend.
Chassé Theater, Breda – 6 december 2018
De opera ‘A Quiet Place’, die Leonard Bernstein aan het einde van zijn leven voltooide, wordt vrijwel nooit opgevoerd. Gisteren bleek weer eens hoe onterecht dat is, tijdens één van de laatste voorstellingen van een uitgebreide tournee die Opera Zuid met het stuk maakt. Het is blijkbaar het enige gezelschap dat het in Bernsteins honderdste geboortedag aandurfde het stuk te programmeren! Veel heeft natuurlijk te maken met Bernsteins muziek die altijd heeft gebalanceerd tussen meerdere muzikale werelden, iets wat gek genoeg lang niet mocht.