Nationale Opera, Amsterdam – 3 februari 2018

Er zijn van die opera’s die in de loop van de tijd alleen nog maar verder aan actualiteit winnen. Tot die producties behoort The Rake’s Progress, Igor Stravinksy’s belangrijkste opera, zonder meer. Een opera over de wereld van schijn en klatergoud, de macht van het geld, de hoogmoed die de na jagers hiervan vrijwel automatisch aankleeft en de onvermijdelijke val die erop volgt. Althans dat laatste is duidelijk waar Stravinsky en zijn librettist Wystan Hugh Auden nog enige gerechtigheid zagen. Dat het in het echte leven lang niet altijd zo gaat, maakt het des te pregnanter.

(meer…)

Nationale Opera, Amsterdam – 18 januari 2018

Al tijdens het schrijven van ‘Tristan und Isolde’ had Richard Wagner reeds door dat hij met deze opera met vuur speelde. In het voorjaar van 1859 schreef hij aan Mathilde Wesendonck: “Kind! Dieser Tristan wird was Furchtbares! Dieser letzte Akt!!! – ich fürchte, die Oper wird verboten.” Zover kwam het niet, maar zijn angst was zeker niet misplaatst. Dat blijkt ook nu weer bij deze  productie van de Nationale Opera, in de regie van Pierre Audi en met Marc Albrecht op de bok.

(meer…)

Stadstheater, Arnhem – 15 januari 2018

Hoeveel invloed had u erop waar, wanneer en hoe u werd geboren? U zult waarschijnlijk met mij eens zijn dat toeval hierbij de allesbepalende factor was. Wij bepalen het niet of onze wieg in Syrië, Nederland of Noord-Korea staat. Heeft u zich in het verlengde ooit afgevraagd hoe het zou zijn om te moeten vluchten? Nederland of België verscheurd door oorlog en je besluit weg te gaan. Via diverse omwegen kom je terecht in het veilige, maar oh zo andere Syrië. Absurd? Ja, dat vonden ze in Syrië ooit ook. Dit en meer zat ik mij allemaal af te vragen tijdens Ontheemd!, een nieuwe opera van componist Kaveh Vares, zelf afkomstig uit Iran en librettiste Marjolein Bierens die afgelopen zaterdag zijn première beleefde.

(meer…)

Muntpaleis, Brussel – 17 december 2017

Superlatieven schieten tekort voor deze versie van het uit 1957 stammende meesterwerk van Francis Poulenc, ‘Dialogues de Carmélites’ Regisseur Olivier Py en zijn complete cast weten, hier in de Brusselse Munt, te overtuigen met authentiek drama en doen recht aan Poulenc’s uitgangspunten bij deze complexe opera. Een voorstelling die tot nadenken stemt over de kernthema’s van het mens zijn. Een betere keuze hadden zij niet kunnen maken.

(meer…)

Concertgebouw, Amsterdam (Zaterdagmatinee) – 16 december 2017

Het is een sprookje. De astronoom die de pro- en de epiloog verzorgt, meldt het ons voor alle zekerheid maar even. Het is een illusie, die hele opera van Nikolaj Rimski-Korsakov. Hooguit is ‘De gouden haan’ een verhaal ter lering en vermaak. Maar zoals dat vaker gaat met sprookjes, de waarheid zit er sterker in verweven dan menigeen wil geloven. Met deze productie speelt het Zaterdagmatinee dan ook meer in op de actualiteit dan we in eerste instantie wellicht denken. Een actualiteit die eerlijk gezegd niet geheel vrolijk stemt.
(meer…)

Nationale Opera, Amsterdam – 14 november 2017

Eeuwen lang hadden ze het voor het zeggen, de hooggeboren lieden met titels en geld. Ze maakten de wetten waar ze zichzelf buiten plaatsten, keken neer op de boeren en de arbeiders en leidden hun levens in oneerlijk vergaarde welstand. Het oude Florence werd er vermaard door. De heerszuchtige De Medici die de stad groot maakten maar vooral zichzelf. Dat ‘Eine Flörentinische Tragödie’ van Alexander von Zemlinsky dat in 1917 in première ging zich juist daar afspeelt, net als ‘Gianni Schicchi’ van Giacomo Puccini dat een jaar later zijn première beleefde, is dan ook geen toeval. En als er één ding is wat beide stukken, die nu samen op de planken staan bij de Nationale Opera, met elkaar verbindt, dan is het wel dat het grootkapitaal, hoe machtig ogenschijnlijk ook, op verrassende wijze het onderspit delft.

(meer…)

Verkadefabriek – ‘s-Hertogenbosch – 7 november 2017 (November Music)

De theatervoorstelling ‘Disconnect’ van Robin Coops kun je zien als een soort van vervolg op ‘Homo Instrumentalis’ van Silbersee dat afgelopen zondag te zien was als onderdeel van November Music. Qua thematiek dan, niet qua uitvoering. Ook in ‘Disconnect’ speelt de techniek een allesoverheersende rol, zo zeer zelfs dat het bestaansrecht van de mens ter discussie wordt gesteld. De vraag die in het laatste deel van ‘Homo Instrumentalis’ wordt gesteld: De mens voorbij? wordt hier beantwoord. Ja dus, we hebben de mens niet meer nodig. Vrolijk stemt het niet.

(meer…)

Verkadefabriek – ‘s-Hertogenbosch – 5 november 2017 (November Music)

De mens. Reeds sinds zijn ontstaan probeert hij grip te krijgen op zijn omgeving. Hij ontdekte het vuur, maakte gereedschappen, verruilde de jacht voor de landbouw en ontwikkelde zich steeds verder en verder. En wat ooit diende als hulpmiddel, de techniek, werd een doel en werd uiteindelijk iets wat gezag kreeg over ons in plaats van wij over de techniek. Dit gegeven en de filosofische vragen die het oproept waren voor ensemble Silbersee de aanleiding tot de productie ‘Homo Instrumentalis’ dat tijdens de Ruhrtriiiennale deze zomer in première ging en nu November  Music aandoet.

(meer…)

Muntpaleis, Brussel – 13 september 2017

Twee jaar is het Brusselse operatheater De Munt gesloten geweest wegens ingrijpende verbouwingen. De voorstellingen gingen op een noodlocatie weliswaar gewoon door maar misten natuurlijk de grandeur die hoort bij een opera. Maar de nood is geleden en het oorspronkelijke theater is weer geopend. Luister werd het bijgezet met de nieuwe opera, de achtste inmiddels, van de Belgische componist Philippe Boesmans. ‘Pinocchio’ ging op 3 juli van dit jaar in première tijdens het festival van d’Aix-en-Provence en staat nu dus de gehele maand in Brussel.

(meer…)

Gebläsehalle, Landschaftspark Duisburg (Ruhrtriiiennale) – 25 augustus 2017

Een betere locatie dan de Gebläsehalle, onderdeel van een voormalig hoogovencomplex, is niet denkbaar voor de uitvoering van ‘Kein Licht.(2011/2012/2017)’. De nieuwe opera van componist Phillipe Manoury en regisseur Nicolas Stemann, op een libretto van Elfriede Jelinek gaat namelijk over de verhouding tussen de mens en de techniek. Enerzijds vormt deze een verslavende zegen – wie kan nog zonder? Anderzijds hebben we de desastreuze gevolgen totaal niet in de hand. Juist dit element vormt het belangrijkste bestanddeel van deze bij tijd en wijlen angstaanjagende opera die tijdens de 2017 editie van de Ruhrtriiienale zijn wereldpremière beleeft. De vaak absurde, maar ook sinistere humor speelt daarbij een dubbelrol. Het maakt het geheel weliswaar dragelijk, maar legt tegelijkertijd ook de absurditeit van onze tijd genadeloos bloot.

(meer…)