Aanstaande maandag wordt Matthew Shipp 60 jaar. Om dat te vieren en omdat het hier gaat om één van de belangrijkste en interessantste jazzpianisten van dit moment, zetten we hem middels een tweedelig portret dit weekend in het zonnetje. Vandaag aandacht voor zijn trio – dat eerder dit jaar ‘The Shape of Things’ uitbracht met saxofonist Rich Halley op diens eigen Pine Eagle Records -, het bij RogueArt verschenen ‘The Clawed Stone’ – het verslag van een ontmoeting met Thomas Lehn en John Butcher – en het bij Tao Forms verschenen solo album ‘The Piano Equation’. Morgen tot slot nog aandacht voor de langdurende relaties die Shipp onderhoudt, die met altsaxofonist Rob Brown en tenorsaxofonist Ivo Perelman.
Shipp houdt ervan om bij zijn trio, dat naast hem bestaat uit bassist Michael Bisio en drummer Newman Taylor Baker, regelmatig andere musici uit te nodigen. Nog onlangs besteedden we hier aandacht aan het album dat het trio met Nicole Mitchell uitbracht, ook bij RogueArt verschenen en nu is er dus dit ‘The Shape of Things’, het tweede album dat het trio opnam met tenorsaxofonist Rich Halley (vorig jaar verscheen ‘Terra Incognita’). Een belangrijk kenmerk van Shipp’s muziek en die van zijn geestverwanten is die boeiende mix tussen abstractie en lyriek. Beluister de eerste twee nummers van ‘The Shape of Things’ en u weet exact wat ik bedoel. In ‘Tetrahedron’ overheerst de abstractie, de wegen van de musici zijn hier vaak ronduit ondoorgrondelijk, terwijl de lyriek toch nooit ver weg is. In ‘Vector’ is het precies andersom: ook de zijpaadjes moeten worden verkend. En de eigenlijk veel te korte ballade ‘Spaces Between’, waarin Shipp en Halley laten horen elkaar perfect aan te voelen – overigens moeten hier ook zeker de bijdrages van Bisio en Taylor worden genoemd – vormt de spreekwoordelijke uitzondering die de regel bevestigt. Een uitzondering, want ‘Oblique Angles’, ‘Lower Strata’ en ‘The Curved Horizon’ bruisen wederom van creatieve energie waarbij dwarse noten geenszins worden geschuwd.
In de herfst van 2017 trof Matthew Shipp saxofonist John Butcher en de met een analoge synthesizer werkende Thomas Lehn in een Franse studio, opnames die RogueArt uitbracht onder de titel ‘The Clawed Stone’. De drie vinden elkaar in een rijk, maar ook opvallend eensgezind klankpallet, waarbij de combinatie saxofoon – analoge synthesizer – piano bijzonder goed uitpakt. Vooral de bijdrages van Butcher en Lehn blijken daarbij nogal eens fors te overlappen, wolken van klank producerend waar Shipp zijn onnavolgbare solo’s tegenover kan plaatsen, met als mooiste voorbeeld ‘Tapping Signs’. En ja, ook dit trio excelleert in creatieve expressie. Het prachtige ‘Trippy Revelation’ vormt daarin zonder meer een hoogtepunt: scherpe, enigszins ontwrichtende bijdrages genoeg, maar Shipp mag afsluiten met een hier volledig haaks opstaande fragiele solo. Of neem de dynamische loopjes in ‘Off Kitter’ waar Butcher zo heerlijk tegenaan schuurt met zijn gruizige saxklank.
Komen de kwaliteiten van een pianist het best naar voren in een solo album? Dat ligt er aan hoe je het bekijkt, maar feit is wel dat je als musicus solo vol in de schijnwerpers staat, er zijn immers geen andere musici waarachter je je zou kunnen verschuilen. Niet dat Shipp dat nodig heeft, zo blijkt ook al snel uit ‘The Piano Equation’. En ook hier vinden we weer die boeiende combinatie van abstractie en lyriek. Bijvoorbeeld in de ritmische aanzetten in ‘Swing Note from Deep Space’, die echter in alle gevallen oplossen in vrijere vormen van expressie en in de incomplete, maar niet minder melodische patronen van ‘Piano in Hyperspace’. Maar in dit album valt nog iets anders op dat hierboven nog niet aan bod kwam: Shipp heeft een feilloos ritmegevoel. Want ondanks alle zijpaden die hij bewandelt, bijvoorbeeld in ‘Void Equation’, ‘Tone Pocket’ en Radio Signals Equation’ keert hij toch altijd weer terug naar die groove.
‘The Shape of Things’ en stukken van ‘The Piano Equation’ zijn te beluisteren via Bandcamp’. De albums zijn hier ook te koop. ‘The Clawed Stone’ is verkrijgbaar via ‘RogueArt’: