Tøyen Fil og Klafferi – Botanisk Hage (LP Recensie)

We reizen vandaag door naar Oslo, Noorwegen voor het ensemble Tøyen Fil og Klafferi dat onlangs hun debuut LP, genaamd ‘Botanisk Hage’ uitbracht bij Aurora met daarop werk van een zestal, hoofdzakelijk Noord Europese componisten: Hafdís Bjarnadóttir, Carola Bauckholt, Kristine Tjøgersen, Klaus Ellerhusen Holm, Ylva Lund Bergner and Lars Skoglund. Componisten ook die, op Carola Bauckholt na, bij ons niet al te bekend zijn. Tøyen Fil og Klafferi is een vrij eigenzinnig kwartet dat bestaat sinds 2010 en inmiddels een behoorlijke reputatie heeft opgebouwd en dit album maakt goed duidelijk waar die op is gebaseerd. 

De LP opent met de spannende klanken van ‘Sumar’, een stuk van de IJslandse componiste Hafdís Bjarnadóttir, in een bewerking door het ensemble. Een bijzonder stuk waarin de titel van dit album, dat zoveel betekent als botanische tuin op een prachtige wijze tot leven komt, spannende klanken die associaties oproepen met donkere wouden en vreemde wezens. Van Carola Bauckholt, ze valt hier op als enige componist die niet uit Noor Europa komt, is eveneens bekend dat ze graag andere geluidswerelden in haar composities betrekt, iets dat ook weer blijkt uit dit fascinerende Luftwurzeln.

Belangrijk voor het uitvoeren van deze ongewone stukken is een al even ongewoon instrumentarium. Buiten de traditionele instrumenten vinden we dan ook: een vitamine C buisje, een shaker, een blikje met een rubberen band, een doos met elastiekjes en één met kattengrind, een karton sap met een rietje, een metalen kom met zand erin, een strik, water, takken, stenen en bladeren.

Tøyen Fil og Klafferi. Foto: Anna-Julia Granberg BLUNDERBUSS

Ze draaien hun hand er niet voor om deze vier dames, integreren al die verschillende geluiden, samen met die van de instrumenten tot een prachtig geheel, de creativiteit van deze zes componisten volledig recht doend. Bijvoorbeeld die van hun landgenotes  Kristine Tjøgersen en Klaus Ellerhusen Holm waarvan ze ‘Radiolarie’, respectievelijk ‘Chinese Telephone’ opnamen. In beide stukken is een grote rol weggelegd voor een bijna magisch klinkende klanknevel. Ellerhusen Holm vermengt dit bovendien met het gekraak dat je krijgt als je een strijkstok langzaam met een zekere druk over een snaar beweegt en ander onheilspellende bewegingen. Boeiend is ook de het geluidssculptuur te betitelen ‘Achenar’ van de Zweedse Ylva Lund Bergner. Bijna klassieke strijkbewegingen combineert zij met ongewone geluiden, die ook nu weer prima passen bij het concept van een botanische tuin. Tot slot klinkt ‘Radio Days’ van de Noor Lars Skoglund, waarin dit kwartet een boeiende dialoog aangaat met stemmen en muziek, inclusief een koor, te horen op de radio.