Vandaag twee keer drums en toetsen. Intakt Records bracht onder de titel ‘Celebration’ de opnames uit van een treffen tussen de inmiddels legendarische pianiste Irène Schweizer en drummer en percussionist Hamid Drake, tijdens de veertigste editie van Konfrontationen Nickelsdorf in 2019 en Christian en Frederik Wallumrød brachten, als ‘Brutter’ eveneens live opnames uit van een concert in het Franse Montreuil: ‘Montreuil Beats’. Twee totaal verschillende albums die ritme als gemeenschappelijke noemer hebben.

Laten we beginnen met het duo Schweizer – Drake, gezien hun status binnen de jazzwereld mag dat wel. Schweizer, van 1941, was lange tijd één van de weinige vrouwen in de jazz en voelde zich van het begin af aan meer dan gemiddeld aangetrokken tot zwarte musici en de Amerikaanse free-jazz, meer dan de Europese. Ze zegt in het boekje er zelf geen verklaring voor te hebben en legt dus niet het verband met het feit dat ze als vrouw zelf ook bij een minderheid behoorde. Hoe dan ook, musici als Ed Blackwell, Ornette Coleman en Don Cherry behoorden tot haar favorieten. Maar ze voelde zich ook aangetrokken tot de politieke kant van de free-jazz, zoals de Black Panther beweging. Zo bracht ze tijdens dit concert een hommage aan Johnny Dyoni, een Zuid Afrikaanse bassist die half jaren ’60 uitweek naar Zürich. Drake voelt zich daar prima bij: “I can hear it clearly in her music, especially when we play together. Often it’s just short quotations, melodies or grooves that she brings in and which I then follow up on, which clearly express her social and political concerns.” Het is Schweizer die in ‘A Former Dialogue’ direct in de aanval gaat met ritmische, bijzonder levendige patronen, Drake blijft daar zelfs wat bij achter. Eenmaal uitgeraasd ontvouwt zich prachtig harmonieus spel, waarin je merkt dat de twee niet voor het eerst samen op het podium staan. ‘Hot Sunflowers’ is typisch voor Schweizer: korte melodische fragmenten, staccato spel, bijzonder ritmisch, koren op de molen van Drake die hier al even scherp op reageert. Dit is muziek die je op de punt van je stoel doet belanden. Qua muzikaal gevoel en timing is deze Zwitserse pianiste ongeëvenaard. Beluister die mix van blues en Zuid Afrikaanse muziek in ‘The Good Life’ en ‘Blues for Crelier’ en u weet wat ik bedoel. In ‘Stringfever’ mag Drake laten horen dat dit ook op hem van toepassing is.

‘Montreuil Beats’, dat eveneens live opnames bevat, in dit geval die van 2018, gemaakt tijdens Les Instants Chavires in Montreuil, Frankrijk, is het derde album van de broers, na twee eerdere, verschenen bij Hubro Music. Veelzijdige jongens die twee. Kennen we Christian van zijn subtiele albums bij ECM, Frederik is altijd meer actief geweest in de rock. Op dit ‘Montreuil Beats’ horen we vooral ritmes, gemaakt met een drumstel en een batterij aan elektronica, die qua structuur tegen de dance aanleunen, al is het tempo daarvoor wel veel te laag, het klinkt meer als slow motion, iets dat wel een intrigerende spanning genereert. Gaandeweg krijgt het steeds meer structuur en wordt bewegen gemakkelijker. Leuk is ook dat in ‘Part 2’ een op hol geslagen sirene een rol gaat spelen, tenminste, zo komt het op mij over. Maar het heeft zeker iets hilarisch. Verderop wordt het allemaal nog wat experimenteler, een lijn die zich doorzet in ‘Part 3’, terwijl hier het toch al niet al te hoge tempo nog verder afneemt, van ritme is nu eigenlijk al geen sprake meer. Dat herstelt zich gaandeweg wel, maar slepen blijft het.

Van ‘Celebration’ zijn twee stukken te beluisteren via Bandcamp. ‘Montreuil Beats’ is hier in zijn geheel te beluisteren. Beide albums zijn daar ook te koop: