Zonder enige twijfel behoort (alt)violiste Ig Henneman tot de meest interessante musici / componisten van ons land. Al zo’n vijftig jaar actief in zowel de geïmproviseerde als de gecomponeerde muziek slaat zij daarbij bruggen tussen verschillende muzikale werelden. Beiden komen hier uitgebreid aan bod. Op het eigen Wig label verscheen onlangs gecomponeerd werk, een aantal ‘Solo Songs for Instruments’, een serie waar Henneman steeds nieuwe stukken aan toevoegt en op Evil Rabbit verscheen een Cd, om aan recht te doen aan het internationale karakter kreeg het de titel ‘Aforismen Aforisme Aforismes’, waarop we Henneman horen met partner Ab Baars en collega strijkers George Dumitru en Pau Sola Masofrets. Henneman en Baars horen we ook op ‘FERVID’, met daarop live opnames van het Ig Henneman Sextet, aangevuld met Guus Janssen op orgel, het album verscheen als download bij Catalytic Sound.
Hennemans achtergrond ligt in de klassieke muziek. Als kind studeerde ze in Haarlem piano en later viool en vervolgde dit met studies op piano aan het conservatorium van Amsterdam, om daar later over te stappen op viool en vervolgens altviool. Na haar studies komt ze met andere muziekstijlen in aanraking en via de pianist Nedly Elstak ontdekt ze begin jaren ’80 de geïmproviseerde muziek. In 1985 begint ze haar eigen groep waar die twee werelden, gecomponeerde muziek en vrije improvisatie samenkomen. Intussen begint ze ook met componeren voor anderen en om daar meer thuis in te raken studeert ze in 1988 bij Robert Heppener. Het leidt tot een carrière in twee sporen die tot vandaag de dag doorloopt, al is de laatste jaren het accent wat meer verschoven naar gecomponeerd werk.
Een belangrijk onderdeel daarin vormt die serie ‘Solo Songs for Instruments’. Op het gelijknamige album vinden we er vijf, die voor cello, viool, altviool, klarinet / basklarinet en fagot. Alle vijf vinden de basis in een gedicht, een andere passie van Henneman, die door haar vooraf muzikaal wordt ontleed en aansluitend het geraamte vormt van het stuk. En niet alleen als inspiratie, de woorden, uitgesproken door de solist, maken er iedere keer weer integraal onderdeel vanuit. Zo horen we direct aan het begin in ‘As if’, de ‘Solo Song for Cello’ de openingswoorden van Emily Dickinsons ‘I felt a Cleaving in my Mind’ terug. “As if my brain has split” luidt de tweede regel, het verklaart de duistere en ontregelende klanken, waarin Lidy Blijdorp excelleert. Verderop volgen de woorden, naadloos passend in het spel. Een ander mooi voorbeeld van verklanking, in dit geval van ‘Im Gewitter der Rosen’ van Ingeborg Bachmann is de ‘Solo Song for Violin – In the Storm of Roses’. Die liefelijke roos, die ook doorns heeft, het wordt hier perfect verklankt door Diamanda La Berge Dramm. En ja, de honden zijn overduidelijk hoorbaar in ‘Solo Song for Bassoon – Hardwood Floorboards’, prachtig verklankt door Dana Jessen.
Het componeren weerhoudt Henneman geenszins van het spelen. Bijvoorbeeld met violist George Dumitru, die haar ooit benaderde omdat hij meer wilde weten over de altviool en met cellist Pau Sola Masafrets. En aangezien Ab Baars toch in huis was, werd een trio al snel een kwartet. Een twee jaar geleden door Dumitru en Pau georganiseerde opnamesessie resulteerde in ‘Aforismen Aforisme Aforismes’. Drie strijkers en Baars op klarinet en shakuhachi wisselen elkaar af met een bont klankpalet. Vrij zachte klanken, gestreken nevels, hoge fluittonen, spannende glissandi, driftig geklop en gekraak en machtig mooi, spontaan samenspel, het levert een klankwereld op die ons redelijk vaak doet denken aan de natuur. Soms nauwelijks hoorbaar door de stortregens die deze zaterdagmiddag ons teisteren. Mooie voorbeelden van de diverse klankuitingen vormen twee, aan elkaar tegengestelde stukken: ‘Laagveen’ en ‘Dune’, de associatie met de natuur leeft duidelijk niet alleen bij mij. Kenmerkt het eerste stuk zich met name door langgerekte, fluisterzachte strijkerslijnen, in het tweede staan veel stroevere klanken, inclusief de klanken die je krijgt als je de kast bewerkt, centraal.
Alle inkomsten van de download ‘FERVID’ gaan naar PEN, een idee van Henneman. Wat zij doen is volgens de Bandcamppagina: “helping to promote cultural understanding and fight for persecuted writers, safeguard civil society and education programmes worldwide, defend freedom of expression, protect writers at risk, defend linguistic rights, and promote literature across frontiers.” Alleen dat al maakt de aanschaf van dit album de moeite waard. Maar er is meer, natuurlijk is er meer. Er is de muziek, de weerslag van een concert in de Philharmonie, Haarlem, december 2010. We horen een geluid dat veel weg heeft van geschuifel op een grindpad, gevolgd door een krachtige, robuuste solo van trompettist Axel Dörner, geflankeerd door Marilyn Lerner op piano. De melodie van ‘Cut a Caper’ volgt daarna, het sextet, verder naast Henneman en Baars bestaand uit bassist Wilbert de Joode en klarinettist Lori Freedman is compleet. Janssen klinkt in ‘Toe and Heel’, een improvisatie voor het pijporgel. Mooie, zware klanken, van Freedman op basklarinet en De Joode volgen in ‘Brain and Body’, afgewisseld door Baars, hier op tenorsax en Dorner. Dan krijgt het stuk swing, Freedman beweegt zich er soepel doorheen. Spannende klanken, balancerend tussen orde en vrijheid ook in het soms wat circusachtige ‘Light Verse’, met hoofdrollen voor Henneman en De Joode. Janssen horen we nog een keer in ‘A Far Cry’, naadloos aansluitend bij het sextet.
Beluister hier ‘Solo Song for Bassoon – Hardwood Floorboards’ en een stuk van ‘Aforismen Aforisme Aforismes’. Alle albums zijn te koop via Bandcamp: