Het was lang stil bij het Franse Orchestre National De Jazz, althans wat Cd uitgaves betreft. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat dit orkest iedere vier jaar van bezetting en leider verandert. Van 2014 tot 2018 was dat Olivier Benoit en nu is dat Frédéric Maurin. Muziek schrijven, elkaar leren kennen, veel samenspelen en een tijdje Corona en je bent zo weer een paar jaar verder. Onder Benoit gooiden ze ook op deze blog hoge ogen met een serie Cd’s rondom de Europese hoofdsteden: Parijs, Berlijn, Rome en Oslo. En nu liggen er ‘Dancing in Your Head(s)’ en de dubbelaar ‘Rituels’ onder leiding van Maurin. Eens kijken of dit orkest nog net zo spraakmakend is.

Eerst ‘Dancing in Your Head(s)’ waarvan de opnames in juni 2019 plaatsvonden tijdens het Kesselhaus Festival. Zet ‘Feet Music’ op en het eerste wat je denkt is dat er iets niet helemaal goed is met je geluidsinstallatie, zo hoorde je blazers nog nooit. Dan valt het orkest bij en ben ik overtuigd. Super strakke en zeer swingende bewegingen worden afgewisseld met rauwe interrupties, wat een spanning. De eerste solo is voor tenorsaxofonist Fabien Debellefontaine, die u natuurlijk net zo min als ik kent. Al eerder klaagde ik erover dat Franse jazz hier niet doordringt en hoe onterecht dat is. Willen de programmeurs van North Sea Jazz nu direct gaan bellen, graag! Ja, met dat dansen zit het op dit album wel goed. Bestaat ‘Rituels’ uit eigen composities van dit orkest, dit ‘Dancing in Your Head(s)’ bestaat uit zeer knap bewerkte covers. Zeven daarvan zijn afkomstig van Ornette Coleman, als eerbetoon aan één van de grootsten, omdat hij “continues to move us today, it is because it has its deep roots in the rural blues of the southern United States to give rise to a free and carefree jazz whose melodies are a vibrant and lyrical celebration of the present moment”. Daarnaast horen we ‘Something Sweet, Something Tender’ van Eric Dolphy, met een prachtige solo op trombone van Daniel Zimmermann en ‘Dogon A.D.’ van Julius Hemphill, met saxofonist Tim Berne als gastsolist. Die horen we overigens ook op een zeer sfeervolle uitvoering van Colemans ‘Lonely Woman’. Wat de nummers gemeenschappelijk hebben is de zeer aantrekkelijke groove, met dank aan de twee gitaristen, Pierre Durand en de eerder genoemde Maurin, Bruno Ruder op keyboards, Sylvain Daniel op elektrische bas en Rafaël Koerner op drums.

Drie maanden later stond het orkest in de Bauer studio’s in het Duitse Ludwigsburg voor de opnames van ‘Rituels’. Een conceptalbum rondom het thema rituelen. Alle componisten putten daarbij voor inspiratie uit de rituelen zoals beschreven in het boek ‘Les Techniciens du sacré’ van Jerome Rothenberg. Zang, een kwartet bestaande uit Ellinda, Keïla Martial, Linda Oláh en Romain Dayez, speelt dan ook een grote rol op dit album. De gebruikte teksten staan afgedrukt, maar zoals het Fransen betaamt natuurlijk alleen in hun eigen taal. Maar ook los van de zang is dit een totaal ander album dan ‘Dancing in Your Head(s)’. Hier gaat het, conform de inhoud, veel meer om sfeer, dan om groove. Hoofd en hart zijn hier belangrijker dan de voeten. Wat in het verlengde hiervan ook betekent dat de individuele bijdrages meer opvallen, zo wordt opener ‘Le Monde Fleur’ stevig gekleurd door de bijdrages van altsaxofonist Julien Soro en trombonist Bruno Ruder. Het album heeft bovendien kenmerken van de klassieke avant-garde, zowel in de muzikale opbouw als in de stijl van zingen. Mooie voorbeelden zijn het uit twee delen bestaande titelstuk ‘Rituel’, een compositie van Maurin; Grégoire Letouvets ‘La Métanorphose’. met name vanwege de gesproken tekst, te midden van wonderschone klankwolken en de zang verderop van Dayez en ‘Femme Délit’ van Leïla Martial, waarbij in die laatste ook de invloed van volksmuziek opvalt. Al met al een bijzonder album, op de grens van hedendaags gecomponeerd en jazz. En oh ja, nog deze maand verschijnt Maurins visie op ‘Dracula’. We kunnen niet wachten.