Vandaag strijkkwartetten van twee hedendaagse Amerikaanse componisten. Het Brentano String Quartet nam onder de titel ‘The Planet on the Table’ voor Cantaloupe Music het gelijknamige vierde strijkkwartet van Martin Bresnick op. Verder op dit album een drietal andere stukken voor kleine bezetting. Het Cassatt String Quartet en het Mivos Quartet namen voor Navona Records ‘Restless Nation’ op. Daarop drie stukken voor strijkkwartet en extra instrumenten van Andy Teirstein. Op dit album tevens een uitvoering van ‘Letter From Woody’, uitgevoerd door het Janáček Philharmonic Orchestra, onder leiding van Jiří Petrdlík en met Teirstein op mondharmonica.
De titel ‘The Planet on the Table’ ontleende Bresnick aan de dichter Wallace Stevens: “Ariel was glad he had written his poems, / They were of a remembered time / Or of something seen that he liked.” Bresnick over zijn interpretatie: “My planet is made of the music and sounds of a remembered time or of something heard that I liked”. In vijf delen, met een regel van Stevens iedere keer als titel, ontvouwt Bresnick hier zijn planeet. ‘Mrs Anderson’s Swedish Baby’ zet direct de toon met sterk repetitieve patronen en verderop met krachtige solomomenten voor de eerste viool. Het tweede deel, ‘She Measured the Hour’ is opvallend ingetogen, een fascinerende klankwereld ontvouwt Bresnick hier. In het derde deel ‘Scene 10 Becomes 11’ loopt de spanning op door het werken met onverwacht hectische klankuitbarstingen. In het laatste deel, dat de titel van het stuk draagt keren we weer terug naar het repetitieve, alleen nu kleurrijker. Maar er staat zoals gezegd meer op dit album. Celliste Ashley Bathgate speelt in haar eentje, met behulp van elektronica, het voor twaalf cellisten bedoelde ‘Parisot’, dat Bresnick opdroeg aan de componist en cellist Aldo Parisot. Bijzonder is ook zeker ‘Bird As Prophet’ voor viool en piano, we horen Elly Toyoda en Lisa Moore. En het is hier vooral de fascinerende en prachtig gespeelde vioolpartij die opvalt. Tot slot van dit album horen we Moore in het nog geen twee minuten durende solostuk ‘Bundists’.
Twee van de drie kwartetten van Teirstein vallen op door de toevoeging van instrumenten die we normaal gesproken vrijwel nooit aantreffen in de klassieke muziek. In ‘Secrets of the North’ is dat de nyckelharpa, een instrument dat veel wordt gebruikt in de folk en in ‘Azazme Songs’ zijn dat de oud en de dulcimer. Maar eerst is daar het stuk waar het album zijn titel aan ontleent, ‘Restless Nation’ waarin we het Cassatt String Quartet horen. Teirstein studeerde bij Leonard Bernstein en Henry Brant en dat hoor je hier zeker terug aan de sterke melodische kwaliteiten en de stuwende ritmiek. Dat hij dan ook zowel filmmuziek als opera’s componeerde verbaast niet, we horen het hier terug in de sterk beeldende muziek. En de toevoeging van die andere instrumenten mag ongewoon zijn, effectief is het beslist. Zo vormt de nyckelharpa in ‘Secrets of the North’, hier bespeeld door Marco Ambrosini, niet geheel onverwachts een prachtige combi met het Mivos Quartet. Het past ook goed omdat Teirstein duidelijk elementen uit de folk in zijn muziek verwerkt, zich onder andere uitend in het gebruik van dansen als de Polka en de Sarabande. Bijzonder is ook zeker dat ‘Azazme Songs’, met Yair Dalal op oud en Teirstein zelf op dulcimer. Met name door de oud heeft dit stuk een meer oriëntaals karakter. Tot slot horen we het orkeststuk ‘Letter from Woody’, een titel waarmee Deirstein verwijst naar één van de belangrijkste folkartiesten die de V.S. ooit heeft gekend: Woody Guthri.
‘Restless Nation’ is te beluisteren via Spotify: