POM, Eindhoven – 18 november 2022
De componist en basklarinettist Evan Ziporyn is deze week in Nederland, hier naartoe gehaald door instrument genoot Fie Schouten in het kader van het Basklarinetfestijn. Na een optreden in De Ruimte, Amsterdam stonden ze afgelopen vrijdagavond bij het Paviljoen voor Ongehoorde Muziek, beter bekend als POM. Als derde schoof toetsenist Bart van Dongen aan, als iniatitiefnemer van POM natuurlijk toch al aanwezig. Een bijzonder goede keuze, zo bleek tijdens een aangenaam en vooral huiselijk uur.
Ziporyn is een veelzijdig mens, want ik ken hem in eerste instantie van zijn hedendaagse gecomponeerde muziek voor gamelan, waar vrijdag vanzelfsprekend niets van terug te horen was. Maar direct al in het openingsstuk, ‘Untitled’, dat hij als enige stuk solo speelde, horen we de invloed van niet westerse klanken terug, in de ritmische structuur en het bijzonder aangename percussieve spel op de kleppen. Een andere compositie van Ziporyn is nog in ontwikkeling. Van ‘Move Fast, Break Things’, een compositie voor twee basklarinetten, klonk deze avond ‘Break Things’. Tijdens het inspelen aan het begin van de avond deed Van Dongen echter spontaan mee op het harmonium, iets dat Ziporyn dusdanig goed beviel dat hij Van Dongen uitnodigde om dat ook maar tijdens het concert te doen, aldus geschiedde. En ik geef Ziporyn gelijk, de mooie lange lijnen die Van Dongen hier trekt op het harmonium passen prachtig bij de springerige noten die de beide basklarinetten mogen spelen, een heerlijk stuk.
Het concert bevatte ook nog twee andere gecomponeerde stukken, beiden voor twee basklarinetten, ‘Quick Sand’ van Christoph Herndler en ‘Water Falls’ van Terry Riley, die laatste speciaal voor Ziporyn gecomponeerd. In het eerste stuk creëren de twee basklarinetten een prachtig strakke klanknevel, waarin vooral de grote nadruk op het hoge register opvalt, terwijl in het tweede stuk, we kennen de muziek van Riley, vooral de ritmische, stromende structuur opvalt, naast de geluiden van stromend water. De repetitieve patronen, voor een deel vooraf opgenomen, grijpen hier op prachtige wijze in elkaar tot een complex geheel.
De rest van het concert bestaat uit improvisaties. Het geeft Van Dongen de gelegenheid om zijn synthesizer in te zetten en te werken met expressieve vocale klanken, samen met het harmonium en diverse klarinetten, Ziporyn horen we ook op klarinet, Schouten op contrabasklarinet, levert dat een aantal bijzondere momenten op. Opvallend binnen al deze improvisaties is het hoge melodieuze gehalte, waar in deze muziek toch vaak de abstractie overheerst. Een mooie en bijzonder geslaagde avond.