Plus Etage (A New Wave of Jazz), Baarle-Nassau – 25 november 2022
Eerst was er de Cd, in 2020 opgenomen in de studio. Ofschoon altsaxofonist Hugo Costa en drummer Philipp Ernsting elkaar door en door kennen – ze vormen Albatre, samen met Gonçalo Almeida en Anticlan met Josue Amador – maakten ze nooit eerder een duo album. Tot het moment dus waarop Dirk Serries hen vroeg voor zijn label A New Wave of Jazz. En zie ‘The Art of Crashing’ was geboren. Afgelopen vrijdag klonken de twee live in de PlusEtage. Met natuurlijk geheel andere noten, het is tenslotte vrije improvisatie. Costa is ook te horen op het bij Creative Sources verschenen ‘Land Over Water’, samen met bassist Raoul van der Weide en drummer Onno Govaert. Verder hier aandacht voor het andere concert in de double bill vrijdagavond, dat van Almeida met Martina Verhoeven.
“Zo moet hedendaagse free-jazz klinken” zegt Serries bij wijze van aankondiging en ja, het treffen tussen Costa en Ernsting voldoet direct in de eerste minuten al aan deze beschrijving. Ze gaan voortvarend van start, Ernsting deelt heftige slagen uit op zijn snaredrum, Costa produceert heftige patronen op zijn altsax. Hier wordt gemusiceerd op het scherpst van de snede. Ernsting slaat zowat zijn drumstel aan gort, terwijl Costa de longen uit zijn lijf blaast, samen op zoek naar avontuur. Dan klinkt het allemaal even iets minder heftig, een moment dat Costa de ruimte biedt om heerlijk klagelijke noten uit zijn sax te persen. Lang duurt dat moment echter niet en al snel wordt een heftige stroom klanken weer ons deel. Eindigen doen we echter ingetogen, met ijselijk hoge sax klanken en ritmisch bekkenspel. Ernsting is echter nog niet klaar en start met brushes een nieuwe klankverkenning, Costa volgt ploppend en aansluitend met een voorzichtige melodie. Verderop gaat het tempo weer omhoog en verruilen de twee melodische patronen voor abstracties, om uiteindelijk toch weer ingetogen te eindigen.
De Cd begint juist vrij ingetogen, de titel ‘Oase’ is wat dat betreft uitstekend gekozen, om in ‘Twins Engined’ tempo te maken. Indrukwekkend spel in ‘Blind Spot’ van Costa, met een weemoedig, afgeknepen geluid, trotseert hij Ernsting’s slagen, om verderop weer samen met hem het ruime sop te kiezen. En prachtig ritmisch spel van Costa in het langste stuk van het het album, ‘Nowhere Fast’. Althans in het begin, verderop neemt de abstractie weer toe. ‘Spookstaad’ klinkt weer vrij rustig, met veel aandacht voor het slagwerk van Ernsting. Tot slot klinkt het korte ‘Drink it Now’, dat midden in de actie eindigt.
‘Land Over Water’ begint met het bijna twintig minuten durende ‘Live at Noorse Kerk’, direct aan Costa’s klank hoor je de akoestiek van de kerk. Bijna solo, met accenten van Govaert en Van der Weide. Die laatste bedient zich daarbij niet alleen van zijn contrabas, maar zoals we inmiddels gewend zijn bij Van der Weide ook van een breed scala aan als percussie te gebruiken objecten. Tegelijkertijd horen we hier dus een heel andere kant van Costa, al is zijn stijl zeker herkenbaar. Eén die meer lijkt te gaan over de zoektocht naar klank. De overige drie stukken zijn opgenomen in de studio, direct hoorbaar aan de wat drogere opnames. In ‘Burning Toes’ ruim baan voor Van der Weide en verderop in ‘Wortel Schieten’ een wederom onstuimig blazende Costa., krachtig geflankeerd door Govaert en verderop Van der Weide op een scheidsrechters fluitje. Dat terwijl het titelstuk ‘Land Over Water’ weer veel kenmerken vertoont van een abstracte klanksculptuur.
Zoals gezegd begon het concert vrijdagavond met een treffen tussen Almeida en Verhoeven, beiden op contrabas. Verhoeven koos de begeleidende rol, Almeida wat meer de solerende. Althans dat beeld ontstaat gaandeweg tijdens deze improvisatie. En speelt Verhoeven nog redelijk traditioneel, al zet ook zij haar strijkstok regelmatig op onorthodoxe wijze in, Almeida gaat nog een paar stappen verder. Hij steekt stokken tussen de snaren, die hij aansluitend bespeeld, wrijft met gummistokjes over de kast, trommelt op de snaren, eindeloos op zoek naar nieuwe klanken. En klinken deze frases vaak zeer abstract, op andere momenten zoeken ze meer het ritme, zoals in die mooie frase waarin beide kiezen voor opvallend zware, maar gelijkmatige strijkbewegingen. Helemaal aan het eind betreden ze het podium nog een keer, nu voor een toegift als kwartet. En terwijl Ernsting en Verhoeven de abstractie zoeken, ontstaat er een melodieus duet tussen Costa en Almeida.
Beide albums zijn (deels) te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: