Onlangs benaderde de bassist Jonathan Nagel mij met zijn project ‘Eventually’. Een compositie voor contrabas, elektronica, menselijke stem en ballet. Waarbij ik mij in het kader van dit verhaal buig over het muzikale deel, aangezien ik het ballet niet heb gezien. Wie dat wil kan overigens volgend weekend terecht op een tweetal plaatsen in Amsterdam. Maar ook zonder dat ballet is ‘Eventually’, dat op LP, samen met een prachtig boekwerk, verscheen bij het mede door Nagel opgerichte Xilent Records, zeer de moeite waard.
We horen het componisten vaker zeggen, een stuk begint soms met een klank in je hoofd. Dat was ook zo bij Nagel. Maar dan ben je er natuurlijk nog niet. En al helemaal niet als die klank die je hoort niet één op één aansluit bij die van je instrument, in dit geval de contrabas. En dus ging er tijd overheen en hielp het toeval. Zo kreeg hij een effectpedaal voor zijn verjaardag en hoorde hij wat zijn collega Stian Westerhus tijdens een concert van elkaar kreeg, beroemd om de wijze waarop hij met klank werkt. En uiteindelijk ontstond ‘Eventually’, een suite uit drie delen, van elkaar gescheiden door gesproken teksten waarin we Ruby Frances Jones en Julyen Hamilton horen. Verder vroeg Nagel voor de drie instrumentale delen drie danseressen: Susanna Ylikoski, Anna Heuer Hansen en Maria Mavridou, die ieder hun eigen choreografie mochten maken, leidend tot een totaal kunstwerk.
Het begint allemaal met ‘For Us’ en de meest zware basklanken denkbaar. Nagels voorliefde voor de strijkstok horen we hier direct terug, maar ook dat effectpedaal is goed terecht gekomen. Het tempo ligt laag, de klanken bewegen zich traag, als golven door de ruimte. De muziek is stemmig, weemoedig en werkt sterk contemplatief. Experimenteel, maar evengoed passend in de meer klassieke muziektraditie. Verderop gaat de elektronica een steeds grotere rol spelen, een klankpalet soms zo scherp als een cirkelzaag. Nagel heeft goed naar Westerhus geluisterd. Het eerste gedicht, prachtig voorgelezen door Jones, gaat over tijd, vluchtigheid en herinnering en gaat gepaard met al even zware en intense basklanken. In het tweede deel, ‘Now’ speelt een slepend, repetitief patroon een belangrijke rol. Intens en enigszins dreigend. Het tweede gedicht heeft het stuk zijn titel gegeven. En mooi die eerste regel: “Eventually, I conclude, the way is the way.” Tot slot klinkt het derde en met achttien minuten het langste deel uit de suite, ‘And’. Het ritme van de adem hoor ik hier, het ritme van de verstrijkende tijd, onontkoombaar. En ook hier neemt de dynamische spanning verderop toe, krijgt de muziek een industrieel karakter.
Het prachtige boek op LP formaat bevat een aantal foto’s van de choreografie bij de drie delen en de voorgedragen gedichten. Een mooie aanvulling op een alleszins geslaagd project.
Het album is te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: