Katrina Krimsky – 1980 / Margaux Oswald – Dysphotic Zone (CD Recensie)

Deel drie van de serie piano solo, na albums van Katherina Weber en Marie Krüttli eergisteren en Markus Burger en Esbjörn Svensson gisteren, vandaag allereerst aandacht voor het bij Unseen Records verschenen ‘1980’ van de Amerikaanse pianiste Katrina Krimsky, met nooit eerder uitgebrachte opnames uit dat jaar, gemaakt tijdens een residentie in de Creative Music Studio in Woodstock, New York. Verder het door Clean Feed uitgebrachte ‘Dysphotic Zone’ van de Frans-Filipijnse Margaux Oswald.

Katrina Krimsky is een klassiek opgeleid pianiste. Ze speelde het werk van Karlheinz Stockhausen en Luc Ferrari en werkte samen met Terry Riley en La Monte Young, tot in 1980 de omslag kwam, iets waar de titel van dit album naar verwijst en ze de richting van de vrije improvisatie koos, zonder die achtergrond te verloochenen. Een belangrijk album dus, omdat ze juist hier tijdens die residentie in Woodstock de ruimte vond om die nieuwe weg in te slaan. En het is die combinatie van hedendaags gecomponeerde muziek en vrije improvisatie die haar muziek op dit album kenmerkt. Slechts drie stukken kent het album, waarvan de eerste, ‘Soundscape’ meer dan veertig minuten duurt. Dat ‘Soundscape’ is een vrijwel oeverloze stroom aan klanken, waarin ritme een allesbepalende rol speelt, maar waarin melodie totaal ontbreekt. Een stroom die na een minuut of dertien stilvalt, waarna Krimsky doodleuk weer opnieuw begint. Zo rond de twintigste minuut vindt er eveneens een tijdelijke overgang plaats, prachtige noten in het hoge register voeren hier de boventoon. Maar het is toch vooral het werken met die eindeloze stroom noten dat hier het meest opvalt, muziek die duidelijk beïnvloed is door de minimal music. In ‘Apparitions’, het tweede stuk op dit album kiest Krimsky voor eenzelfde, overdonderende aanpak. Verschil is alleen dat de stroom hier continu doorgaat, maar met meer variatie in het spel. In ‘Stella Malu’ ligt het tempo wat lager, iets dat niet ten koste gaat van het stromende karakter, dat ook dit album kenmerkt.

Oswald maakt met ‘Dysphotic Zone’ haar debuut bij Clean Feed. Een volledig geïmproviseerd album, opgenomen tijdens het Monopiano Festival in Stockholm, in oktober 2021. De titel slaat op één van de zones die we onderscheiden in een oceaan, en wel die tussen 200 en 1.000 meter diepte, waarbij het licht steeds lastiger doordringt en er dus ook geen fotosynthese meer plaatsvindt. We zien het ook terug aan de titels van de slechts twee stukken waar dit album uit bestaat: ‘237 m’, van ruim 28 minuten en ‘951 m’ van net geen vijf. ‘237 m’ vangt aan met krachtige aanslagen, waarvan de galm volop de ruimte krijgt. Krachtige aanslagen die geleidelijk tot een stevige stroom uitgroeien. Zonder dat ik het vooraf wist, blijken beide albums wel wat gemeen te hebben. Alleen is het spel van Oswald dwingender, heftiger en soms ronduit verontrustend. Verderop zit een bijzonder abstracte frase waarin Oswald de hoge noten danig geselt, tot ze rond de twaalfde minuut een broeierige stilte zoekt. Tot na enige minuten de heftigheid er weer in kruipt. In ‘951 m’ combineert Oswald het spel op de toetsen met het beroeren van de snaren onder de klep, wat een bijzonder spannend stuk oplevert. Een kort album dus, maar gezien de intensiteit is dat niet zo vreemd.

Beide albums zijn te beluisteren via Bandcamp en daar ook te koop: