Gabriel Erkoreka – Works for Solo Piano / Tan Dun – Eight Memories in Watercolor (CD Recensie)

Ondanks dat de Spaanse componist Gabriel Erkoreka al een tijdje meeloopt, een behoorlijk oeuvre bij elkaar heeft gecomponeerd en zijn werk overal ter wereld wordt uitgevoerd, had ik nog nooit van hem gehoord. Dit album met zes stukken voor solo piano, gespeeld door Alfonso Gómez, is voor mij dan ook een introductie tot deze boeiende componist, die zijn carrière begon als pianist. Dat ligt anders met Tan Dun, die hier in Nederland tot de bekendere componisten kan worden gerekend. Het is dan ook Ralph van Raat die een vijftal stukken onder de titel ‘Eight Memories in Watercolor’ uitbracht bij Naxos.

De twee delen ‘Nubes’ stammen uit de half jaren ’90 en Erkoreka nam hiervoor diverse typen wolken als uitgangspunt. Voor deel 1 cumulus en nimbus, voor deel 2 cirrus en stratus. Vormt dat cumulus in het eerste deel een subtiel klanklandschap, in nimbus tovert hij onverwachte dynamiek: er is storm op komst. In het tweede deel vinden we eenzelfde opbouw, al is hier de dynamiek minder groot, Hier is het vooral de spanning die opvalt. Voor ‘Jaja’, het Baskische woord voor feest, zoekt de componist aansluiting bij Isaac Albéniz’ nooit voltooide stuk ‘Navarra’. Erkoreka haalde uit dit stuk een aantal elementen en verweeft deze op geheel eigen wijze in zijn stuk, prachtig het evenwicht zoekend tussen melodie en abstractie. Bijzonder is ook ‘Dos Zortzikos’ waarin Erkoreka een Baskisch ritme als uitgangspunt neemt en dat op bijzonder spannende wijze ombouwt tot een ongekend hectisch stuk. Het hart van het album bestaat uit de vier ballades die Erkoreka schreef tussen 2017 en 2021. Iedere ballade is opgedragen aan een andere componist die zijn stempel op de hedendaagse gecomponeerde muziek heeft gedrukt en van wie hij materiaal gebruikt voor zijn eigen stuk. Achtereenvolgens gaat het om: Pierre Boulez, Edgar Varèse, Olivier Messiaen en Gérard Grisey.

‘Eight Memories in Watercolor’, het openingsstuk van het gelijknamige album stamt uit 1978 en is daarmee Dun’s eerste echte compositie. Een persoonlijk stuk ook, waarin Dun, dan bezig aan zijn studie in Beijing, met enige melancholie terugdenkt aan de bergen en rivieren uit het landschap van zijn kindertijd. Het leidt tot een serie prachtige en bijzonder beeldende miniaturen, waarin zowel de westerse traditie doorklinkt als die van Dun’s thuisland. Een hoogtepunt in het oeuvre van Dun en dus ook op dit album is ‘C-A-G-E (In Memory of John Cage)’ uit 1993, waarin Dun op mooie wijze speelt met het gedachtegoed van Cage. Hij schreef het vlak na de dood van zijn collega, nagenoeg louter gebruik makend van de noten verbonden met deze initialen. Een prachtig, soms opvallend percussief klankcollage. In 2006 componeerde Dun de muziek voor de film ‘The Banquet’, iets dat in 2016 weer leidde tot de opvallend melodieuze ‘Film Music Sonata’. ‘The Fire’ schreef Dun in 2020 speciaal voor Van Raat. Het is een bijzonder afwisselend stuk waarin veel van Dun’s muziek op boeiende wijze samenkomt.