PlusEtage, Baarle-Nassau, 24 september 2023

Eén van de constructen waar de uit Keulen afkomstige bassist Sebastian Gramss mee werkt is het nonet States of Play. Maar ja, met een nonet toeren is een ingewikkelde, iets dat leidde tot een afgeslankte versie: het sextet Meteors. Eerder dit jaar verscheen het eerste album: ‘Message To Outer Space’, waarvan ze afgelopen zondagmiddag de muziek speelden in de PlusEtage te Baarle-Nassau, één van de weinige podia die het nog aandurven om dit soort bands te laten spelen. Hoe lang nog is de vraag nu het Fonds Podiumkunsten in al haar wijsheid heeft besloten voortaan geen subsidie te verstrekken. Tja, als je alleen naar bezoekersaantallen kijkt, presteert dit podium al snel beneden de maat. Te meer daar ook de nodige Belgen het podium weten te vinden. Maar dat terzijde, we gaan het immers hebben over Gramms en zijn Meteors.

Een bericht naar leven buiten de aarde, dat is ‘Message to Outer Space’. We hebben wat te melden, vindt Gramms. En daar mee bedoelt hij natuurlijk allereerst muziek, die door de toevoeging van synthesizers en keyboards, in handen van Philip Zoubek – die we ook op piano horen – en Christian Lorenzen, soms ook behoorlijk spacy klinkt. Een prachtig mix zoals de Bandcamp pagina zegt vol “Orchestral moments á la Ellington and Mingus, Zappa-esque allusions and sonic avant-garde”. Waarvan akte. Maar het is niet alleen maar mooi wat Gramss om zich heen hoort en ziet. De titels van de stukken spreken wat dat betreft voor zich. ‘Wonderful World’, ‘Our Bright Future’ en ‘Happy People’, al te letterlijk moeten we het niet nemen, enig cynisme is hier op zijn plaats. Die conclusie kan ik trekken uit titels als ‘Augmented Clusterfuck’ en ‘Inconveniences’ waarmee Gramss zich wat eenduidiger uitspreekt. Dus ‘No Reason for Concern’ en ‘See What We’ve Done’ bezitten meer dan dubbele bodems. Ik kan die conclusie ook trekken aan de hand van de muziek, waarbij zich bij dit concert één moeilijkheid voor doet: Gramms en zijn kompanen kiezen ervoor om de volgorde van het album drastisch overhoop te gooien, zodanig dat hij achteraf niet meer weet wat nu precies op welk moment klonk! Daar sta je dan als recensent die graag houvast heeft aan titels. Slechts twee uitzonderingen zijn er: ‘Leader of the Free World’ van ‘Subsonic’, het tweede album van State of Play en ‘Die 190 Strophen der gemeinen Singamsel’, dat eerder verscheen op ‘Homo Ludens’ van zijn kwintet Underkarl. De eerste is bijzonder omdat we daar tromboniste Shannon Barnett in een vocale rol horen, maar ook door het stevige aan Zappa herinnerende rock-gehalte, de tweede omdat hij klinkt als toegift en vanwege het speelse, circusachtige ritme een buitenbeentje is.

We beginnen het concert met een klankwolk, twee moog synthesizers op stoom, wat ondersteuning van Dominik Mahnig’s bekkens en Gramss’ contrabas. Dan voegen altsaxofonist Hayden Chisholm en tromboniste Barnett zich erbij en zitten we ineens in de jazz. Mooie solo’s volgen: van Zoubek, afwisselend op moog en piano en van Barnett, mooi meanderend tussen abstract en melodisch, tot we terugkeren naar die klankmist en het aansluitend tijd is voor wat meer experimentele klanken richting het heelal. Experimenteel, maar ook vrij duister door Gramss’ noten en mooi spel op de synthesizers, wat percussie en een enkele pianoaanslag completeren het klankbeeld. Wat volgt is zo ongeveer tegengesteld: een uiterst melodische en meeslepende fase met verderop stevig slagwerk, basspel – je voelt de vloer trillen – en dito pianospel. En dat is zo ongeveer het beeld deze middag: een sextet dat enerzijds prima raad weet met vloeiende lijnen, pakkende melodische patronen en delicaat samenspel, met name Chisholm blinkt hier regelmatig in uit en dat anderzijds de knoppen flink kan opendraaien, er van houdt om in het doolhof rond te dwalen en ons regelmatig vergast op een  heftig moment. Wat moeten die hemelbewoners wel niet van ons denken?