AFAS Theater, Leusden – 9 oktober 2023
Op 18 september maakte de stichting die ieder jaar de Edisons uitreikt, NVPI, deze bekend in de categorieën Jazz en Klassiek. Afgelopen maandagavond werden ze uitgereikt in het theater van softwarebouwer AFAS, één van de sponsoren. Een feestelijk diner gelardeerd met de nodige toekenningen en interviews. Tevens werden er twee oeuvre prijzen uitgereikt, waarvan de namen niet vooraf bekend waren gemaakt. André Rieu won hem in de categorie klassiek en drummer Han Bennink, een veel geziene gast op deze blog, kreeg hem voor jazz. Wie de Edisons kent weet dat de keuze voor beiden eigenlijk wel een heel bijzondere is. Voor Rieu omdat hij, in ieder geval in Nederland, door de ‘klassieke’ muziekindustrie niet echt serieus wordt genomen en voor Bennink omdat hij nu niet bepaald melodieuze muziek maakt. Want hoe mooi de muziek ook was die er op deze maandagavond klonk, heel spannend, tegendraads en onverwacht kon ik het over het algemeen niet noemen. Het verklaart voor een deel waarom geen enkel winnend album hier voorbij kwam.
Maar de sfeer was prima, het eten was goed en live muziek in zo’n ambiance klinkt natuurlijk altijd fraai. De jonge Emma Kok, vijftien is ze, zal hier niet snel voorbij komen, maar toegegeven haar ‘Voilà’, waarmee ze hoge ogen gooit tijdens de huidige tournee van Rieu, maakte hier zeker indruk. En ook nu kreeg ze de zaal muisstil. En mooi om te zien hoe ontroerd Rieu was bij deze totaal onverwachte huldiging. Bennik mocht zelf meespelen, hoe kan het ook anders, met gitarist Reinier Baas en altsaxofonist Ben van Gelder, twee van de veelal jonge musici waar hij regelmatig mee werkt. En daar zat hij dan als een kleine jongen op het podium, alles in de buurt bewerkend met zijn trommelstokjes. Maar dan zijn we al een tijd op dreef.
Het begon allemaal met het Sweelinck Koperkwintet en de Franse barok, waarna presentatrice Sofie van den Enk Bas van der Veldt, de CEO van hoofdsponsor AFAS Software op het podium riep. Hij benadrukte de kracht van muziek en ondernemerschap, en het belang voor ondernemers om creatievelingen om je heen te verzamelen. Aansluitend hoorde we Anne de Jong, de directeur van muziek- en filmbrancheorganisatie NVPI, waar de Edison Stichting een onderdeel van is. Hij vroeg aandacht voor de genres jazz en klassiek: “Jazz is de grondlegger van veel popmuziek en als we veel verder teruggaan in de tijd, is klassiek de eerste commerciële muzieksoort. De Edison Stichting wil met dit jaarlijkse podium, en de uitreiking van de belangrijkste muziekprijs van Nederland, de vele jonge musici die aan een opleiding op het conservatorium beginnen hoop blijven geven om straks te excelleren in jazz of klassiek. Jazz en klassiek maken deel uit van de heel gevarieerde en diverse muziekcultuur in Nederland. Wat ons betreft blijft dat zo.” Mooie woorden, maar de waarde van jazz degraderen tot grondlegger van popmuziek gaat me wel wat ver. Zeker aangezien qua complexiteit en diepgang de meeste pop bij jazz nog niet eens in de schaduw kan staan. Maar goed, we zullen het hem maar vergeven. Aansluitend de eerste uitreikingen. Dit jaar gekozen door een jazzjury bestaande uit Andrew Makkinga (voorzitter), Angelique Houtveen, Annie van der Velden, Mischa Andriessen, Frank Bolder en Marieke Meischke en een klassieke uit Kenne Peters (voorzitter), Jet Berkhout, Joost Galema, Frederike Berntsen, Jeroen Smits en Marian van der Meer. Het betrof nationale en internationale producties die verschenen in de periode 1 mei 2022 tot 1 mei 2023.
In deze eerste ronde werden de prijzen uitgereikt aan Loek van de Berg voor ‘Wayfarer’, nieuwkomer nationaal jazz en Julija Hartig, voor ‘Dark Velvet’, nieuwkomer nationaal klassiek en aan Eric Vloeimans voor de soundtrack ‘Wild Port of Europe’, publieksprijs jazz en Lucie Horsch, voor ‘Origins’, publieksprijs klassiek. Aan het eind van de avond klonk muziek van alle winnaars en ontstond er dus meer perspectief. Van de Berg viel de afgelopen tijd al vaker in de prijzen en zijn zeer melodieuze jazz heeft dan ook zeker zijn charme, iets dat net zo goed geldt voor die van Vloeimans, die met gitarist Mark Tuinstra ‘Krakers in De Haven’ en ‘Kwikkende Kwikstaartjes’ uitvoerde, beiden stukken waarin hij het dierenleven van de Rotterdamse haven op mooie wijze in muziek wist te vangen. Hartog voerde met Reineke Broekhans het prachtige ‘Air & Riffs’ uit van de componist Veliko Nenadic, dat ik onlangs ook hoorde op het feest naar aanleiding van tien jaar Splendor. Tot slot speelde Horsch een wel heel zoete versie van Charlie Parker’s ‘Ornithology’. De uitreikingen werden vooraf gegaan door een optreden van Kenny Gomes en Bepoetry, een leuke combinatie van jazz en spoken word.
De uitreiking van de Edisons dient ook om de muziekindustrie te promoten, tevens een doelstelling achter NVPI. Het verbaasde mij dan ook hogelijk dat er alleen maar werd gesproken over het streamen van muziek, waar musici het minst aan verdienen en niet aan het kopen van fysieke producten. Waarom waren die Cd’s, want daar draaide het toch vanavond voor een belangrijk deel om, nergens te koop? Daar was zeker belangstelling voor geweest bij de honderden bezoekers. Volgens Lucine Schipper, expert in muziek en maatschappij, en Componist des Vaderlands Martin Fondse moet muziek in ieder geval een vanzelfsprekende rol hebben in de maatschappij, zo bleek uit het interview door Van den Enk. Doordat het verbindt, kan het een grote maatschappelijke meerwaarde hebben, zeker met de huidige polarisatie, geeft Schipper ons mee. Beiden pleiten dan ook voor het samen muziek maken, samen zingen en vooral voor herijking van het in de afgelopen jaren wegbezuinigde muziekonderwijs. Fondse brengt Vloeimans nog even in herinnering die vertelde hoe hij een ontwakend egeltje probeert te verklanken, een mooie opdracht voor kinderen in de klas, zo vond Fondse.
Na het dessert volgen de resterende Edisons, die voor vocaal nationaal, Benjamin Herman en Anna Serierse met ‘True Love’s Flame’, een album geïnspireerd door de films van David Lynch; Wolfert Brederode, ‘Ruins and Remains’, in de categorie instrumentaal nationaal en het Kaiser Quartet in de categorie neoklassiek. Herman gunde Serierse het beeldje met de woorden: “het is Jazz Vocaal en ik kan absoluut niet zingen”. En dat kan Serierse duidelijk wel, iets dat ook bleek tijdens de uitvoering van ‘A Place I Don’t Know’, waarna Herman op altsax, met bassist Thomas Pol, drummer Jimmi Hueting en pianist Alexander van Popta het flitsende ‘Dumdum’ speelde. Het werk van Brederode kennen we inmiddels maar al te goed en ook op dit album zet hij nieuwe stappen in de integratie tussen jazz en gecomponeerde muziek, prachtig hoe hij de strijkers van het Matangi kwartet, het slagwerk van Joost Lijbaart en zijn eigen pianospel met elkaar weet te verenigen.