Het mag zondermeer een bijzondere prestatie genoemd worden wat het Noorse Song Circus levert met ‘Landscape with Figures’ van Ruben Sverre Gjertsen, één van de twee stukken op de Cd ‘Anatomy of Sound’. Jaren van voorbereiding waren dan ook nodig om ons dit ongelofelijke stuk op zo’n voorbeeldige manier te kunnen presenteren.
Het uit Stavanger afkomstige vocaal ensemble Song Circus, dat bestaat uit vijf sopranen, onder leiding van dirigent Liv Runesdotter, heeft zich volledig gespecialiseerd in hedendaagse gecomponeerde muziek en improvisatie. Tevens gaan ze langdurige samenwerkingsverbanden aan met componisten om zo samen nieuwe stukken vorm te geven. Eén van die componisten is Ruben Sverre Gjertsen. Zijn ‘Landscape with Figures’ is dan ook voor een belangrijk deel, over een periode van 4(!) jaar in interactie met Song Circus tot stand gekomen.
En dat is te merken. Want dit stuk vraagt ongelofelijk veel van deze vijf vocalisten. Er wordt afwisselend gezongen en gesproken, maar de menselijke stem wordt tevens op alle mogelijke andere manieren ingezet, letterlijk als instrument. Van fluisterzacht tot ijselijk rauw en alle denkbare nuances daartussen, een onwezenlijk divers spectrum aan klankkleuren tentoonspreidend. Het geheel wordt ondersteund door veldgeluiden en elektronica, die Gjertsen zelf voor zijn rekening neemt. En mede dankzij de opnames in de Uranienborg kerk in Oslo klinkt het geheel sprookjesachtig, poëtisch, huiveringwekkend en spookachtig tegelijk. Als een muzikaal gedicht, waarin iedere noot zeer gedetailleerd voor het voetlicht wordt gebracht.
Daarbij klinkt Gjertsen’s muziek opvallend transparant, bijna doorzichtig en is zijn muzikale taal zeer gedetailleerd en vol nuances. Dit is muziek die erom vraagt om uiterst geconcentreerd beluisterd te worden. Alleen dan openbaart zijn wereld zich ten volle. Daar draagt de opname op meerdere sporen eveneens aan bij. Een bijgevoegde Blue Ray Disc, naast een Hybrid SACD, biedt zelfs de mogelijkheid om het geheel middels een surround systeem te ervaren.
Bekijk en beluister hier enige fragmenten van ‘Landscape with Figures’:
‘Persefone’ van Ole-Henrik Moe, het tweede stuk op deze Cd is van een geheel andere orde. Eveneens zeer bijzonder, maar eenduidiger dan ‘Landscape with Figures’. Naar eigen zeggen heeft Moe zich voor dit stuk laten inspireren door Morton Feldman en dat is wel te horen. Ook Moe kiest ervoor om zijn muzikale patronen zeer langzaam uit te bouwen en in zijn textuur slechts zeer kleine veranderingen aan te brengen. Het stuk, voor vijf sopranen – de bezetting van Song Circus en wijnglazen bezit een grote intensiteit en heeft beslist een meditatief karakter, wat het gemeen heeft met veel muziek van Feldman, maar zeker ook met de vroege polyfonie.