Oktober vorig jaar kwam hier de muziek van de in 1974 overleden Amerikaanse componist Julius Eastman aan bod. Toen naar aanleiding van een Cd, uitgebracht door Intakt Records, met muziek voor vier piano’s, gespeeld door het Kukuruz Quartet. Nu is het de beurt aan het Britse Apartment House dat zich voor Another Timbre buigt over ‘Feminine’. De tweede uitvoering van dit stuk na de alom geprezen uitvoering door het S.E.M. Ensemble in 2016.
Eastmans chaotische leven, voor wie meer over zijn achtergrond wil lezen, verwijs ik naar de eerder genoemde recensie over het Kukuruz Quartet, had mede tot gevolg dat veel van zijn composities onvolledig zijn overgeleverd of louter in de vorm van opnames die opnieuw getranscribeerd moesten worden. Van groot belang in dit proces was componiste Mary Jane Leach. Zij heeft in de afgelopen decennia veel werk verzet om de nalatenschap van Eastman in kaart te brengen en zette hem in 2005 weer op de kaart door New World Records ertoe te brengen de 3 Cd set ‘Unjust Malaise’ uit te brengen. ‘Femenine’ dat hier nu aan bod komt was zonder haar werk wellicht nooit meer uitgevoerd. Een gruwelijke gedachte.
Alleen al dat begin met dat repeterende patroon van de vibrafoon en heel zacht op de achtergrond geknisper, is de aanschaf van deze Cd waard. Heel langzaam breidt het geluid zich uit, komen er andere instrumenten bij, wordt het klankbeeld steeds kleurrijker.
Eastmans muziek is repetitief, ritmisch en toont als zodanig verwantschap met de minimal music, maar het heeft tevens het vermogen daadwerkelijk te raken, te ontroeren, zeker in deze uitvoering van Apartment House. Zoals Anton Lukoszevieze het stelt op de website van Another Timbre: “I am not sure, but there is an acknowledgment that this is very good music, that it is music that comes alive when performed with care and commitment… Julius’ music is also quite ecstatic and to my ears gives audiences and performers alike pleasure, whether from some kind of organic groove or a totally passionate immersive experience… There are moments of strangeness, instability, joy, melancholy and an aural fascination with heterophonic intricacy and intimacy. Lastly, Femenine is communal music, it instills a sense of community within the listening experience, it is honest and unselfish, it is something we aspire to, it is great music.”
Het is lastig om aan te geven waar dit nu precies door komt. Het repetitieve karakter speelt een rol, evenals de wijze waarop Eastman zijn klanken samenbrengt, prachtig is bijvoorbeeld de inzet van twee fluiten, zeker in combinatie met piano en keyboard. Tegelijkertijd blijft het iets magisch houden en dat is goed, niet alles hoeft immers verklaard te worden!
Beluister hier een fragment van dit album: