Magnus Granberg – Nun, es wird nicht weit mehr gehn (CD Recensie)

De Zweedse componist Magnus Granberg lijkt de inspiratie van zijn stukken nogal eens te ontlenen aan vocale werken uit de klassieke muziek. Voor ‘Early to Late’, dat hier eerder aan bod kwam, was dit ‘O Lord, How Vain’ van Wiiliam Byrd en voor ‘Nun, es wird nicht weit mehr gehn’, dat ensemble Skogen onlangs opnam voor Another Timbre, is het een deel uit ‘Die Winterreise’ van Franz Schubert dat hem op gang bracht.

Om precies te zijn gaat het daarbij om een fragment uit Wilhelm Müller’s tekst in ‘Die Krähe’, het vijftiende lied in de cyclus. Zelf zegt hij over de invloed van Schubert: “I guess I have an ongoing relationship with Schubert’s music, his songs in particular, and I had also used a couple of other songs from Die Winterreise as a point of departure when writing an earlier piece, ’Ist gefallen in den Schnee’, which also was the first piece of mine to be released on Another Timbre.”

Skogen, dat het stuk hier speelt, werd door Granberg zelf opgericht, in 2005, met als doel om gecomponeerde muziek en improvisatie met elkaar in verbinding te brengen. Granberg studeerde zelf saxofoon en improvisatie en geen compositie, dat leerde hij zichzelf aan. Eén en ander impliceert dat de musici een redelijk grote mate van vrijheid hebben bij de uitvoering van de stukken. Verder valt de wat ongewone bezetting van Skogen op. Naast twee violen en een cello treffen we een geprepareerde piano – Granberg zelf, slagwerk en elektronica. In de praktijk leidt dit tot bijzondere geluidswereld waarin het Granberg vooral om de kwaliteit van de klank lijkt te gaan. Verdwaalde noten lijken zich vrij te bewegen te midden van lang aangehouden tonen van de strijkers en het bewerken van percussie met een strijkstok. Echt houvast heb je in dit stuk niet, want ritme en melodie ontbreken volledig. En toch, na verloopt van tijd lijkt er iets van structuur te ontstaan. Een balans tussen diverse soorten percussieve geluiden en die langgerekt noten. Een ritme kunnen we het niet noemen, maar het gaat beslist verder dan willekeur. En halverwege het stuk van bijna een uur, kruipt er, met behulp van elektronica en de strijkers, een vorm van aangename spanning in.

Granberg met Skogen. Foto: Seth Starre Lacotte

En Schubert? Volgens Granberg: “So I used rhythmic materials from all the different sources and tonal materials from the two Schubert songs, which I then kind of deconstructed, transformed and recomposed into something different.” Daar is hij uitstekend in geslaagd, want de associatie met de muziek van Schubert kan met de beste wil van de wereld door de luisteraar niet  worden gelegd, wel met die van de muziek van Granberg en dat is waar het om gaat.

Beluister hier een fragment van ‘Nun, es wird nicht weit mehr gehn’: