De Finse componist Perttu Haapanen bouwt sinds het begin van deze eeuw gestaag aan een bijzonder oeuvre. Hij studeerde compositie aan de Sibelius Academie in Helsinki, volgde masterclasses bij Kaija Saariaho, Jouni Kaipanen, Magnus Lindberg en Jonathan Harvey en studeerde in 2004 bij het IRCAM in Parijs. Al die diverse invloeden horen we terug in zijn eclectische werk. Ondine verzamelde onlangs drie stukken op een Cd: ‘Compulsion Island’, ‘Ladies’ Room’ en zijn fluitconcert.
Voor de eerste twee, en dat verklaart ook de titels, liet Haapanen zich inspireren door Japanse stripverhalen, de zogenaamde ‘anime’. We horen dit direct terug in de dynamische, zeer beeldende klankwereld van ‘Compulsion Island’. Het stuk wordt uitgevoerd door het Finnish Radio Symphony Orchestra, onder leiding van Hannu Lintu, maar regelmatig heb je het idee dat je naar elektronica luistert, zo groot is de invloed daarvan op Haapanens zeer boeiende muziek. Opvallend is de grote diversiteit en afwisseling binnen dit stuk. Het ene moment zeer melodisch, soms tegen het kitscherige aan, het volgend moment weerbarstig atonaal; het ene moment nauwelijks hoorbaar, het volgend moment zeer hectisch klinkend. Het maakt dit stuk zeer kleurrijk en laar horen hoe goed Haapanen gebruik weet te maken van de mogelijkheden die het symfonie orkest hem biedt.
‘Ladies Room’ is een al even bont en rijkgeschakeerd stuk. In dit stuk voor sopraan en kamerorkest gebruikt Haapanen viif totaal verschillende teksten (gedichten, fragmenten uit de Bijbel, de archieven van Scotland Yard en Google) in combinatie met vier delen waarin de sopraan, een prachtige rol van Helena Juntunen, louter klanken uitstoot. Juist in die delen vallen menselijke stem en instrumenten op boeiende wijze samen. Een behoorlijk surrealistisch stuk dat past bij Haapanens toelichting op het thema: “individual and collective amnesia and its reflections (including fear, hate and repression) on individuals and society at large.” Thema’s die vaak ook een grote rol spelen in de Japanse anime.
Het fluitconcert schreef Haapanen voor de eerste fluitist van het Finnish Radio Symphony Orchestra, Yuki Koyama. En anders dan de titel doet vermoeden, handelt het hier niet om een doorsnee fluitconcert. De klankwereld is daarvoor te sterk verwant met die van ‘Compulsion Island’. “It opens a door at the corner of that work to a parallel world”, zegt Haapanen zelf over de relatie. Bijzonder is met name het spel op de fluit. Onverwachte wendingen, grote dynamische contrasten en een onorthodoxe wijze van bespelen vragen bijzonder veel van deze musicus, maar hij kwijt zich groots van zijn taak. Evenals het orkest, hier onder leiding van Dima Slobodeniouk.
Beluister hier ‘Compulsion Island’: