Hoe vertaal je een afbeelding in klank? En hoe vertaal je klank in een afbeelding, of nauwkeuriger gesteld: een grafische partituur. Mads Emil Nielsen, afkomstig uit een familie van architecten houdt zich al enige tijd bezig met deze vraagstukken en op het bij Arbitrary uitgekomen ‘Framework 3’ geeft hij er een geheel eigen draai aan.
Een jaar geleden maakte Nielsen zelf een aantal tekeningen en geluidsopnames, wat uiteindelijk resulteerde in dit ‘Framework 3’, op zich weer bestaand uit drie naamloze delen. De basis van deze compositie wordt gevormd door elektronische geluiden als sinusgolven, feedback en ruis, aangevuld met lange lijnen uit de synthesizer en vermengd tot een spannend geheel. Het derde deel is daarbij, vanwege de ritmische golfstructuur het meest bijzonder. Het zijn korte stukken, samen nog geen tien minuten, die Nielsen uitbracht op een 10″ LP.
De tweede stap werd genomen door de grafisch ontwerpster Katja Gretzinger. Zij beluisterde de opnames en vertaalde deze in een partituur. Hiertoe creeërde ze verschillende symbolen, vormen en structuren, zoals punten, balken en 3D-ballen. Deze werden aangevuld met grote geometrische vormen, die het individuele karakter van elk van de drie delen bepalen. Uiteindelijk leidde dit tot een grafische partituur van 18 pagina’s, opgenomen in deze uitgave in de vorm van met een risograaf geprinte vellen.
Vervolgens vroeg Nielsen aan de musicus Nicola Ratti, niet toevallig ook architect, om deze grafische score te interpreteren en weer te verwerken tot een muziekstuk, terug te vinden op de bijgevoegde CD. Het klinkt weer heel anders, vanzelfsprekend. Allereerst valt op dat de delen bij Ratti veel langer duren. Verder is diens versie van gepolijster, iets dat vooral opvalt in het eerste deel. Waar Nielsen koos voor een verzameling ruwe elektronische geluiden is er bij Ratti veel meer sprake van een eenheid. En toch hoor je heel goed dat de basis hetzelfde is. Gretzinger is er met andere woorden uitstekend in geslaagd om Nielsens muziek in een grafische partituur te vertalen. Een boeiend geheel dit project en zeker om het als luisteraar zo nauwkeurig te kunnen volgen.
Beluister hier het derde deel in de uitvoering van Nielsen en het eerste in de uitvoering van Ratti: