De Doelen, Rotterdam – 17 september 2017 (Gergiev Festival)
Het publiek in de Nederlandse concertzalen vergrijst, al jaren. Het noopt diezelfde concertzalen tot actie om jongeren aan te trekken, met hun ouders en zo ook voor de komende decenia concertbezoek veilig te stellen. Ook De Doelen doet dit, bijvoorbeeld met een uitvoering van Igor Stravinsky’s ‘De Vuurvogel’ als onderdeel van het Gergiev Festival. ‘4+’ wordt er heel nadrukkelijk vermeldt. En dan zullen we het weten ook. De Doelen heeft die middag meer weg van een pretpark dan van een concertzaal.
Is het een teken van deze tijd dat louter een concert niet meer genoeg is? Dat het stuk waar het om lijkt te draaien, dreigt te verzuipen in een overvloed aan andere gebeurtenissen? Vooraf is er een compleet programma waardoor kinderen op diverse manieren met muziek in aanraking kunnen komen en het concert zelf wordt opgeleukt met een beeldend kunstenaar, Gert van der Vijver – bijgenaamd de Zandtovenaar, die het verhaal tekent in het zand wat wordt geprojecteerd op een scherm – bijzonder knap gedaan overigens en Benjamin Murck die het verhaal ook nog eens speelt. En oh ja, dan is er ook nog de muziek. Waar Murck overigens regelmatig onbekommerd door heen kletst. Dat is blijkbaar niet meer erg.
Stravinsky’s suite ‘De Vuurvogel‘, oftewel ‘L’Oiseau de Feu’ ging in première op 25 juni 1910 door het Ballet Russes, waar hij meer voor componeerde, in de Parijse Opera. Dus enige jaren voor Stravinsky de wereld zou opschrikken met ‘Le Sacre du Printemps’. Het verhaal van ‘De Vuurvogel’ is gebaseerd op de Russische folklore en Stravinksy vermengt hierin dan ook onbekommerd de Russische volksmuziek met zijn kenmerkende spanningsopbouw. Het stuk begint dan ook met een prachtige scene waarin eerst de bekkens en dan de pauken een sfeer van spanning aanzetten, waarna de fagot een wonderlijke, sprookjesachtige melodie aanzet die gevolgd wordt door de strijkers. Als geen ander weet Stravinsky de omzwervingen van de jonge prins Ivan Tsarevitsj en de avonturen die hij meemaakt te verklanken, met als hoogtepunt de ‘Helledans’ waarin Stravinsky alle registers opentrekt. Hij ontmoet de vuurvogel, die het goede vertegenwoordigd en de kwade tovenaar Kosjtsjej de Onsterfelijke. Die hij uiteindelijk met behulp van de vuurvogel weet te verslaan waarna hij de door de tovenaar gevangen gehouden prinses Tsarevna huwt.
Het Rotterdams Philharmonisch Orkest vinden we hier onder leiding van de nog jonge dirigent Elim Chan. Zij won in 2014 de Donatella Flick Conducting Competition en werd vervolgens assistent dirigent bij The London Symphony Orchestra in het seizoen 2015/16. Ze dirigeert het orkest met verve en weet prima mee te gaan met de theatrale benadering van dit concert. Zo speelt zij aan het eind even de rol van prinses Tsarevna.
Maar het moet gezegd, de eerste van twee voorstellingen was uitverkocht. En er waren veel kinderen. Dus in dat opzicht is de missie geslaagd. Maar het lijkt me een terechte vraag en De Doelen zal die zichzelf ongetwijfeld ook stellen: Hoeveel moet je doen om nieuw publiek te trekken? Wanneer is het middel erger dan de kwaal? Want het gaat tenslotte toch primair om de muziek? Of toch niet? We halen de spreekwoordelijke wijn er maar weer eens bij. Wat nu als we te veel water erbij doen? Deze wijn was in ieder geval niet al te best en dat lag niet aan het Rotterdams Philharmonisch Orkest en haar dirigent