Alva Noto & Ryuichi Sakamoto – Vrioon / Insen / revep (CD Recensie)

Op 28 maart jongstleden overleed Ryuichi Sakamoto. Hij werd 71 jaar. In 2021 was hij gastcurator van het Holland Festival, maar toen reeds te ziek om aanwezig te kunnen zijn. Zijn opera ‘TIME’ maakte echter indruk. Eind vorig jaar verschenen ook remasters van de vijf albums die hij met producer Alva Noto maakte, bekend als de ‘V.I.R.U.S’ Series. Tussen 2002 en 2011 verschenen bij NOTON ‘Vrioon’, ‘Insen’, ‘revep’, ‘utp_’ en ‘Summvs’. En nu is het moment om die vijf albums hier te laten passeren, als in memoriam. Vandaag de eerste drie, morgen de laatste twee.

Het verhaal begint in 2002 met ‘Vrioon’. Nu dus opnieuw uitgegeven als ‘Vrioon (reMASTER)’, met zoals op meerdere albums een extra nummer, in dit geval ‘Landscape Skizze’. We horen in opener ‘Uoon I’ strak gedoseerde noten van Sakamoto op piano, rakend aan de leegte, terwijl Alva Noto, het alias van
Carsten Nicolai middels een subtiele drone de muziek laat zweven. In het tweede deel ontstaat er meer afwisseling in de drone, terwijl de pianoklanken hier een minder prominente rol spelen. Uiterst ingetogen muziek wat de twee op deze albums maken. De noten die Sakamoto speelt, vormen maar amper een melodie en wat Alva Noto toevoegt zijn ook slechts zeer bescheiden accenten. In deze twee delen ‘Uoon’, maar zeker ook in ‘Duoon’ en ‘Noon’. Bijzonder is overigens ook de noise die Alva Noto erin verwerkt, zo lijkt het in ‘Noon’ alsof we naar een oude, flink beschadigde grammofoonplaat zitten te luisteren.

‘Insen’, drie jaar later door het duo uitgebracht, vangt aan met ‘Aurora’, dat vooral opvalt door de ritmiek die Alva Noto hier middels zijn noise in de muziek brengt en die prima past bij de afgewogen aanslagen van Sakamoto. Ook in ‘Morning’ en ‘Logic Moon’ horen we het ritme, alleen is het hier nog dwingender. Kijken we naar het pianospel dan is het verschil met ‘Vrioon’ dus vrij klein, maar qua ritme is dit duidelijk een geheel ander en meer gevarieerd album. In ‘Moon’ beweegt dat ritme zelfs een aardig eind richting dance. Pas in ‘Berlin’ is niet langer het ritme het meest dominant, maar Sakamoto’s pianospel. Het heeft hier ook iets meer kleur. Bijzonder is ook ‘Avaol’ waarin de twee musici de grens tussen muziek en stilte aftasten, het volume ligt in dit nog geen drie minuten durende stuk bijzonder laag. Het meest spannende stuk is hier voor het laatst bewaard: ‘Barco’. Een dreigende sfeer gaat er van dit stuk uit, met name door de klanken die Sakamoto hier van onder de klep wegtrekt.

De EP ‘revep’ stamt uit 2006 en was dus oorspronkelijk met drie stukken vrij kort. In deze nieuwe versie zijn er echter drie nieuwe stukken aan toegevoegd, waardoor ook dit album inmiddels een volwaardige Cd / LP is geworden. Het album begint bijzonder met het vreemd ritmische ‘Siisx’, waarin direct opvalt dat we Sakamoto hier op een elektrische piano horen en niet op een akoestische zoals in de vorige twee albums. Het ritme loopt hierdoor ook meer in elkaar over. In ‘Mur’ horen we Sakamoto weer in de vertrouwde stijl, zijn noten weer prachtig afwegend, terwijl Alva Noto ook hier weer zorgt voor een dwingende onderstroom. Dit ‘Revep’ is overigens ook het meest afwisselende van de drie, zeker ook door de toevoeging van de drie extra stukken. Zo valt ‘City Radieuse’ op vanwege het feit dat Sakamoto hier ineens een volwaardige melodie neerzet, brekend met het tot op dat moment vrij karige spel. Prachtig zijn tenslotte de twee delen ‘Veru’, indrukwekkende geluidsbouwwerken.