Muziekgebouw aan ’t IJ (Holland Festival) – 7 juni 2023

‘Metamorfose van een woonkamer’, dat betekent het Japanse ‘Ribingurum no Metamorufuoshisu’. Muziektheater van regisseur Toshiki Okada en componist Dai Fujikura, waarin we het gezelschap chelfitsch zien, met een aantal leden van Klangforum Wien. Een bijzondere voorstelling tijdens deze editie van het Holland Festival, waarin Okada en Fujikura op indrukwekkende wijze de klimaatcatastrofe en de impact die deze gaat hebben op ons leven inzichtelijk maken.

Tenminste dat is hoe ik dit vrij abstracte en alleszins moeilijk te interpreteren stuk zie. Iets dat overigens geenszins geldt voor het begin, dat zelfs vrij banaal aandoet. We zien een aantal mensen in een woonkamer die in eerste instantie ruziën over het feit dat een enorme stortbui een aantal dekens die buiten te drogen hangen onherstelbaar beschadigt. En zoals dat altijd gaat, is ook hier weer de vraag wie zo stom is geweest om die dekens niet binnen te halen. Iets verderop komt er nog een probleem bij: een jongedame is gebeld door de huisbaas dat de bewoners het huis binnenkort moeten verlaten. Maar geen nood, een medebewoner weet dat dat helemaal niet kan. Als huurder ben je beschermd en ze zet zich prompt aan het schrijven van een brief. Achteraf gezien zijn dit tekenen. Het zijn handelingen die veel zeggen over de wijze waarop wij mensen met zaken omgaan. De enige man in het gezelschap denkt praktisch, hij is het die begint over waarom die dekens niet binnen zijn gehaald. En verderop blijkt dat hij nieuwe heeft gekocht, die ook nog eens beter zijn: weer een probleem opgelost. Die eerder genoemde vrouw haalt het recht erbij: ze kunnen ons niets maken, we zijn beschermd.

Allemaal waar, voor zo lang als dat de kaders niet veranderen. Maar dan duikt er op een avond een zonderlinge figuur op in de tuin, helemaal bedekt met olie en teer, een slachtoffer van een milieuramp? Je zou het wel zeggen. In ieder geval is vanaf dat moment niets meer hetzelfde. Eerst wordt de praktisch denkende man, die de vrouwen op de zenuwen werkt, uit de weg geruimd, waarna deze figuur bezit neemt van het huis en de metamorfose van de woonkamer een aanvang neemt. Uiteindelijk duikt ook de huisbaas nog op. Maar aangezien het huis is verdwenen, valt er ook niets meer te ontruimen!

Niets gedraagt zich in de tweede helft van het verhaal meer zoals het hoort. Zelfs kleuren gedragen zich vreemd. Kortom, verwarring alom, waarin alle houvast als los zand tussen je vingers doorglipt en de oplossingen die we tot dusver altijd aandroegen volstrekt ontoereikend blijken. Ja, wat heb je aan huurrecht als het huis is verdwenen? Maar een prachtige voorstelling, tot in iedere vezel doortrokken van vervreemding. Het zit in de abstracte muziek, de vreemde bewegingen van de acteurs, het decor dat steeds duidelijker desintegreert en in de mimiek tussen acteurs en musici. Vol vraagtekens duikel ik na anderhalf uur naar buiten en zo hoort het.