Chaya Czernowin – Wintersongs (CD Recensie)

De uitvoering van ‘Infinite Now’ eerder dit jaar, door Opera Vlaanderen, van de internationaal gelauwerde componiste Chaya Czernowin (waarin zij samenwerkte met de Vlaamse theatermaker Luk Perceval) behoort nu reeds tot één van de hoogtepunten van dit jaar. Inmiddels ligt er een nieuwe Cd, uitgebracht door Kairos met daarop een deel uit de collectie ‘Wintersongs’ en vier van de vijf ‘Action Sketches’. Ook hier creëert Czernowin diezelfde overrompelende geluidswereld.

Naar aanleiding van ‘Infinite Now’ schreef ik “In die tweeënhalf uur is er geen melodie te horen, nog van de instrumenten nog van de zangers. De muziek bestaat uit klanken van het orkest, vier solisten (twee gitaren en twee cello’s) en veel elektronica en beweegt zich tussen slepend en fluisterzacht en kolkend explosief.” Wat hier staat is onverkort van toepassing op dit album, al verschilt de instrumentatie. Zo is hier geen sprake van elektronica, alle geluiden worden voortgebracht door het akoestische instrumentarium van het International Contemporary Ensemble, aangevuld met de stemmen van bariton Jeffrey Gavett en counter tenor Kai Wessel. Dat is goed om te weten, want Czernowin’s muziek lijkt opvallend vaak voortgebracht door een elektronisch instrumentarium. Maar het meest bijzondere is het verhaal achter die muziek, datgene wat ze ermee beoogt. Zelf zegt over haar missie: “Vital, visceral, wild and undefined as experience itself – can music be that? I have heard such music, rarely, but, it has changed my life. Attempting to work towards it, though, is a difficult balancing act: one must be as sensually sensitive as if one has no skin, while exercising the analytical clarity, precision and focus of holding a surgeon’s knife.”

In ‘Wintersongs IV en V’, beiden stammend uit 2014, weet Czernowin als geen ander in te werken op basale menselijke emoties, iets wat voor ‘Infinite Now’ eveneens geldt. Ze doet dat op een overweldigende wijze, vervreemdend, huiveringwekkend. De klanken lijken rechtstreeks afkomstig uit de meest donkere plekken van de menselijke ziel, daar waar we liever niet komen. Soms lijkt de muziek op huilen, soms op schreeuwen, soms op zuchten. Genadeloos kruipt ze onder de huid. Het is een zeer persoonlijke klankwereld waar je als een blok voor valt of die je verafschuwt. Tientallen mensen verlieten gedurende ‘Infinite Now’ dan ook de zaal. Beluister dit album en u weet waardoor het komt. Juist, door dat fileermes dat ze gebruikt en dat overal dwars doorheen snijdt, alles bloot legt, daar moet je tegen kunnen. De musici verklanken deze bijzondere muzikale wereld op magistrale wijze.

De ‘Atktion Sketches’ zijn wat de titel suggereert: korte geluidsschetsen. De langste duurt nog geen 4 minuten. Maar vergis u niet. In die korte schetsen zit die hele wereld van Czernowin verborgen, als in een snelkookpan.

De enige kanttekening bij dit album bestaat uit het onvolledige karakter. Waarom vinden we hier de ‘Wintersongs’ 2, 4 en 5 en de ‘Aktion Sketches’ 1,2,4 en 5? Komt er nog een tweede album met de ontbrekende delen? Het staat nergens vermeld. Maar erop hopen mag altijd. Dit smaakt in ieder geval zonder meer naar meer.

het album is te beluisteren via Spotify: