November Music 2023 – Deel 2 (Concert Recensie)

Verkadefabriek, Den Bosch (November Music) – 3 en 24 november 2023

John Zorn. Foto’s: Caitlin Ochs for The New York Times.

John  Zorn heeft inmiddels meer dan iets met Den Bosch. In 1999 al opende hij De Toonzaal en afgelopen vrijdag en zaterdag bezocht hij November Music voor de derde keer in zes jaar. Eerder was hij er in 2017 en 2018. Natuurlijk niet alleen, maar met een gevolg aan musici die soms al decennia met hem samenwerken. Wat altijd opvalt bij zo’n marathon – en dat was met twaalf concerten in twee dagen ook nu weer het geval – is de hoge standaard die Zorn hanteert. Voor hemzelf, maar zeker ook voor de musici waar hij mee samenwerkt. Hij overlaadt ze met complimenten, maar voor het zo ver is, moeten ze wel eerst laten zien en vooral horen dat ze het waard zijn. Zorn zoekt dan ook nauwkeurig uit wie hij welk deel van zijn inmiddels ontzagwekkende en nog altijd uitdijende oeuvre laat spelen en in welke combinaties. En dan is het ongetwijfeld eindeloos oefenen en Zorn zijn commentaar aanhoren en opvolgen, zo stel ik mij voor. Maar als luisteraar weet je aansluitend niet wat je hoort en ziet, iedere keer weer denk je daarbij: ah, zo kan het dus ook! En vergelijkingen met andere concerten vallen daarbij niet altijd gunstig uit voor al die andere bands die het wat minder nauw nemen qua timing, samenspel en zuiverheid.

(meer…)

Lees verderNovember Music 2023 – Deel 2 (Concert Recensie)

November Music 2023 – Deel 1 (Concert Recensie)

Jheronimus Bosch Art Center, Den Bosch – 1 november 2023

Totaalbeeld concert. Foto’s: Jostijn Ligtvoet Fotografie

Gisterenavond begon November Music, zoals ieder jaar met een nieuw requiem, het ‘Bosch Requiem’. Dit jaar mocht Aart Strootman hem componeren. ‘Laatste Woorden’ kreeg hij mee als titel, naar het gedicht van de op 22 april vorig jaar overleden Jan Rot. Rot was al ziek toen Strootman hem vroeg, wat bij de componist tot de nodige dilemma’s leidde, maar ging zonder omhalen akkoord met de vraag, met één voorwaarde zo herinnert Strootman zich: “hij wilde pas beginnen met schrijven van de tekst op het moment dat er voor hem geen enkel uitzicht meer zou zijn, als de dood hem letterlijk op de hielen zat”. En zo geschiedde. Enige tijd later, de tekst die Rot schreef kwam duidelijk binnen bij de componist, begon Strootman met componeren en instrumenten bouwen, dat gaat bij deze man vrijwel altijd samen. En dus beschikken we nu over nieuwe buisklokken, een just intonation harmonic canon, een soort van kistje met snaren gespannen over de deksel en een nieuwe twaalf-snarige elektrische barokgitaar, waarop we Strootman zelf horen. Verder horen we gewoon slagwerk, eveneens bespeeld door het Mallet Collective, de acht cellisten van het Cello Octet Amsterdam, Fred Jakobsson op basgitaar en de vocalistes Fanny Alofs en Rianne Wilbers.

(meer…)

Lees verderNovember Music 2023 – Deel 1 (Concert Recensie)

Erich Wolfgang Korngold – Das Wunder der Heliane (Concert Recensie)

Chassé Theater, Breda (Nederlandse Reisopera) – 30 oktober 2023

Heliane (Annemarie Kremer) en Der Fremde (Tilmann Unger). Foto’s: Marco Borggreve.

Met ‘Das Wunder der Heliane’, dat in 1927 zijn première beleefde, schreef de Duitse componist Erich Wolfgang Korngold zijn vierde opera in ongeveer tien jaar tijd. Hij zag het zelf als zijn belangrijkste, deze opera gebaseerd op het mysteriespel ‘Die Heilige’ van de dichter Hans Kaltneker. Een visie die het publiek in de jaren na de première zeker niet zou delen. Zijn derde opera, ‘Die Tote Stadt’ zou veel bekender worden en ‘Das Wunder der Heliane’ raakte, niet geheel ten onrechte, in de vergetelheid. De Deutsche Oper bracht hem in 2018 echter weer op de planken, een uitvoering die verkrijgbaar is op DVD en deze dagen verzorgt de Nederlandse Reisopera, nadat de regisseur Jakob Peters-Messer die versie in Berlijn zag, bijna een eeuw na dato de Nederlandse première van de scenische uitvoering. In het kort kan ik niet anders dan alle lof toezwaaien voor zowel de regie, de muziek – groots uitgevoerd door het Noord Nederlands Orkest, onder leiding van Jac van Steen – en de vocalisten, met voorop een adembenemend zingende Annemarie Kremer.

(meer…)

Lees verderErich Wolfgang Korngold – Das Wunder der Heliane (Concert Recensie)

Richard Wagner – Das Rheingold (Concert Recensie)

De Munt, Brussel – 29 oktober 2023

Wotan (Gábor Bretz) en Ficka (Marie-Nicole Lemieux) bij hun eerste opkomst. Foto’s: Monika Rittershaus.

Na ‘Lohengrin’ (2018), ‘Tristan und Isolde’ (2019) en ‘Parsifal’ (2022), uitvoeringen die allemaal ook op deze blog aan bod kwamen, is Alain Altinoglu, sinds 2016 muziekdirecteur en chef-dirigent van De Munt, nu toe aan een over twee seizoenen verspreidde complete ‘Der Ring des Nibelungen’, het meesterwerk van Richard Wagner. Natuurlijk te beginnen met ‘Das Rheingold’. De gehele cyclus staat onder regie van de Italiaanse regisseur en beelden kunstenaar Romeo Castellucci die op een aantal punten zeker weet te verrassen, al kent zijn regie ook een aantal opvallend zwakke momenten. Maar zijn insteek en benadering van dit eerste deel is zeker de moeite waard en doet ons uitzien naar het vervolg. Altinoglu en Wagner bleek al eerder prima samen te gaan, deze dirigent heeft duidelijk affiniteit met diens muzikale wereld, iets dat ook gisterenavond bleek in deze versie van ‘Das Rheingold’. Zuiver en helder spel, met veel gevoel en de broodnodige dramatiek gebracht. Iets waar dit voortreffelijke orkest natuurlijk ook een grote rol in speelde. En de vocalisten zijn over de gehele linie meer dan voldoende, met enkele uitschieters.

(meer…)

Lees verderRichard Wagner – Das Rheingold (Concert Recensie)

Lera Auerbach Festival – Deel 3 (Concert Recensie)

Diverse locaties, Den Haag – 21 en 22 oktober 2023

Het Berlage Saxophone Quartet en dirigent László Norbert Nemes tijdens de repetitie voor ‘Gallows Songs’. Foto: Facebookpagina Berlage Saxophone Quartet.

Tijdens het laatste concert met de muziek van Lera Auerbach twee stukken voor kleine bezetting, het ‘Trio voor viool, hoorn en piano’ uit 2014 en de ‘Seraphim Canticles’ voor strijksextet, uit 2011, beiden uitgevoerd door het New European Ensemble en de uit 2013 stammende ‘Gallows Songs’ voor saxofoonkwartet, we horen het Berlage Saxophone Quartet en vrouwenkoor, Nationaal Vrouwen Jeugdkoor, onder leiding van László Norbert Nemes. Festival Dag in de Branding bedong dat dit weekend tevens stukken van Nederlandse of in Nederland woonachtige componisten zouden klinken: En dus hoorden we ‘Dreams of Air’ van Rozalie Hirs, ‘Thorns’ van Kate Moore en ‘Paschali Laudes’ van Guzmán Calzada Llorente, die voor twee jaar aan het festival verbonden is als componist in residentie.

(meer…)

Lees verderLera Auerbach Festival – Deel 3 (Concert Recensie)

Lera Auerbach Festival – Deel 2 (Concert Recensie)

Amare, Den Haag – 21 oktober 2023

Ik vervolg mijn verslag van het Festival gewijd aan de muziek van Lera Auerbach met de twee concerten op zaterdagavond in de concertzaal van Amare. Gespeeld werden ‘Sogno di Stabat Mater (naar Pergolesi)’ uit 2015, door musici van het New European Ensemble, samen met studenten van de Ensemble Academy van het Koninklijk Conservatorium, ‘Dreammusik voor cello en kammermuziekensemble’ uit 2014 door het New European Ensemble en het splinternieuwe ‘Flights of the Angakok’ dat afgelopen donderdag zijn wereldpremière beleefde in het Muziekgebouw aan ’t IJ, door het Nederlands Kamerkoor, pianiste Yang Yang Cai, de percussionisten Vitaly Medvedev en Kalina Vladovska en Thorwald Jørgensen op theremin. En dat alles onder leiding van Auerbach zelf.

(meer…)

Lees verderLera Auerbach Festival – Deel 2 (Concert Recensie)

Lera Auerbach Festival – Deel 1 (Concert Recensie)

Diverse locaties, Den Haag – 20 en 21 oktober

Lera Auerbach en het Residentie Orkest na afloop van het concert gisterenavond. Foto: Wouter Vellekoop, Residentie Orkest.

Deze week staat, dankzij Amare en Festival Dag in de Branding de Russisch-Amerikaanse componiste Lera Auerbach volop in de schijnwerpers. Ik maakte er reeds eerder gewag van naar aanleiding van recente Cd’s met haar 24 preludes voor viool en piano en de twee laatste piano trio’s, die overigens afgelopen woensdag op dit festival ook live werden uitgevoerd. Gisterenavond klonk in de concertzaal van Amare, door het Residentie Orkest en onder haar leiding, de tweede uitvoering van haar vijfde symfonie ‘Paradise Lost’ en vanmiddag voerden altvioliste Esther Apituley en pianiste Saskia Lankhoorn ‘Arcanum’ uit. Maar er was meer: we hoorden Auerbach vrijdagavond ook als pianiste in Mozart’s twintigste pianosconcert, KV 466, het spelen combinerend met het dirigeren, een prachtig gezicht.

(meer…)

Lees verderLera Auerbach Festival – Deel 1 (Concert Recensie)

Kronos Quartet – Five Decades Tour (Concert Recensie)

De Singel, Antwerpen – 17 oktober 2023

Het Kronos Quartet. Van links naar rechts: Hank Dutt, John Sherba, David Harrington en Paul Wiancko. Foto: website kwartet

Het fameuze Kronos Quartet bestaat vijftig jaar! In november 1973 gaven ze hun eerste concert. Reden dus om de wereld rond te gaan en dus ook De Singel in Antwerpen aan te doen, met een programma dat recht moet doen aan een halve eeuw spelen en ontdekken. Onmogelijk natuurlijk, ze zouden een maand lang, iedere avond in De Singel moeten staan om een beetje in de buurt te komen.Want als er één strijkkwartet is dat zich gecommitteerd heeft aan hedendaagse gecomponeerde muziek, dan is het wel dit kwartet. Het aantal werken speciaal voor hen geschreven, met als meest bijzondere wapenfeit ‘Fifty for the Future’, is inmiddels niet meer bij te houden. Opvallend is de consistentie in dit kwartet, oprichter en eerste violist David Harrington, tweede violist John Sherba en altviolist Hank Dutt kennen elkaar inmiddels door en door. Alleen de rol van de cellist is de nodige keren gewisseld, Paul Wiancko stapte februari van dit jaar in. Een eerste kenmerk van dit kwartet: alles is hedendaags, het oudste stuk stamt uit 1984, van het meest recente is de inkt net droog. Een tweede kenmerk: dit kwartet haalt zijn werk werkelijk overal vandaan, het beperkt zich geenszins tot westerse componisten, het beperkt zich zelfs niet tot ‘klassieke’ componisten, ook dat kwam gisteren overduidelijk aan bod. Een derde kenmerk is dat dit kwartet ook een boodschap heeft en de actualiteit geenszins schuwt. En tot slot een vierde kenmerk: deze meesters beperken zich al lang niet meer tot die vier snaarinstrumenten, met de benaming ‘strijkkwartet’ doe je het Kronos Quartet feitelijk te kort.

(meer…)

Lees verderKronos Quartet – Five Decades Tour (Concert Recensie)

Edison Uitreiking Jazz & Klassiek (Concert Recensie)

AFAS Theater, Leusden – 9 oktober 2023

Foto’s Sanne van der Zijden

Op 18 september maakte de stichting die ieder jaar de Edisons uitreikt, NVPI, deze bekend in de categorieën Jazz en Klassiek. Afgelopen maandagavond werden ze uitgereikt in het theater van softwarebouwer AFAS, één van de sponsoren. Een feestelijk diner gelardeerd met de nodige toekenningen en interviews. Tevens werden er twee oeuvre prijzen uitgereikt, waarvan de namen niet vooraf bekend waren gemaakt. André Rieu won hem in de categorie klassiek en drummer Han Bennink, een veel geziene gast op deze blog, kreeg hem voor jazz. Wie de Edisons kent weet dat de keuze voor beiden eigenlijk wel een heel bijzondere is. Voor Rieu omdat hij, in ieder geval in Nederland, door de ‘klassieke’ muziekindustrie niet echt serieus wordt genomen en voor Bennink omdat hij nu niet bepaald melodieuze muziek maakt. Want hoe mooi de muziek ook was die er op deze maandagavond klonk, heel spannend, tegendraads en onverwacht kon ik het over het algemeen niet noemen. Het verklaart voor een deel waarom geen enkel winnend album hier voorbij kwam.

(meer…)

Lees verderEdison Uitreiking Jazz & Klassiek (Concert Recensie)

Kaija Saariaho – Innocence (Concert Recensie)

Nationale Opera en Ballet, Amsterdam – 7 oktober 2023

Twee contrasterende gebeurtenissen in één beeld. Foto’s Marco Borggreve

Geen kunstvorm is in mijn ogen zo geschikt om een verhaal vol emoties te vertellen als opera. Dat vind ik al langer, maar drong gisterenavond weer eens in volle omvang tot mij door bij de Nederlandse première van de laatste opera van de eerder dit jaar overleden Finse componiste Kaija Saariaho: ‘Innocence’, bij Nationale Opera en Ballet. Juist door die combinatie van muziek, zang, gesproken woord, decors, belichting en kostuums is deze kunstvorm bij uitstek geschikt om de transfer van complexe emoties en dat is in dit verhaal zeker aan de orde, naar de luisteraar en kijker te bewerkstelligen. Een schietpartij op een school is de gebeurtenis die hier centraal staat en waarvan wij getuigen zijn. We zien de aanloop, de gebeurtenis zelf – behalve het schieten – en de nasleep. En dat alles tegelijkertijd, in een onontwarbare kluwen van oorzaak en gevolg. De titel is daarbij perfect gekozen: niemand is hier onschuldig en niemand is schuldig. Maar niets dan lof voor deze fantastische prestatie, van het Residentie Orkest, onder leiding van Elena Schwarz, voor regisseur Simon Stone, voor de decors van Chloe Lamford, voor librettist Sofi Oksanen, voor alle vocalisten en het koor en natuurlijk voor Saariaho.

(meer…)

Lees verderKaija Saariaho – Innocence (Concert Recensie)