Gisteren kwam ik hier, naar aanleiding van een uitvoering van de ‘Turangalila-Symphony’ van Olivier Messiaen, te spreken over opdrachtgeverschap. En dan meer specifiek op dat van Serge Koussevitzky, de chef dirigent van het Boston Symphony Orchestra in de jaren ’40 van de vorige eeuw. Hij gaf echter niet alleen Messiaen een opdracht voor een nieuw stuk. Eerder was dit Béla Bartók reeds gevraagd, in de zomer van 1943, resulterend in het ‘Concerto for Orchestra’. Vorige maand verscheen de uitvoering die het Radio Filharmonisch Orkest, onder leiding van chef dirigent Karina Canellakis in juli vorig jaar gaf, op Cd bij Pentatone. Verder hier aandacht voor zijn altvioolconcert dat Royal Northern Sinfonia, onder leiding van Thomas Zehetmair op Cd uitbracht bij ECM Records, met Ruth Killius op altviool.
De Singel, Antwerpen – 6 mei 2023
Brussels Philharmonic, o.l.v. Kazushi Ono, Bozar, Brussel. Foto: Wouter Van Vaerenbergh
We staan er niet altijd bij stil dat componisten naast talent en techniek ook opdrachtgevers nodig hebben om hun vak uit te kunnen oefenen. Zo hadden we de ‘Turangalila-Symfonie’, het meesterwerk van Olivier Messiaen en zonder meer één van de meest bijzondere stukken uit de vorige eeuw, waarschijnlijk nooit gehad als de chef dirigent van het Boston Symphony Orchestra, Serge Koussevitzky, Messiaen in 1946 niet carte-blanche had gegeven voor een nieuw orkestwerk. Gisteren klonk dit massale werk weer eens in De Singel, in een uitvoering door de Brussels Philharmonic, onder leiding van Kazushi Ono en met Jan Michiels achter de piano en Cynthia Millar op de Ondes Martenot.
Ooit ontmoette ik een man die alles kocht van ECM Records en de albums op bijzonder zorgvuldige wijze tot zich nam. Gezien het tempo waarmee het label Cd’s uitbrengt, liep hij inmiddels met luisteren fors achter, maar stoppen met aankopen deed hij niet. Het mag een vreemd verhaal lijken, maar het past wel bij dit label dat zo vermaard is vanwege een bepaalde vorm van jazz (dat het ook veel gecomponeerde muziek uitbrengt, is voor veel mensen minder bekend). Het label wordt dan ook zowel de hemel in geprezen als verguisd. Recente albums, er komen er hier de komende tijd een aantal voorbij, laten goed horen waar die roem op gebaseerd is. Vandaag ‘Last Decade’ van pianist Benjamin Lackner en ‘Affirmation’ van bassist Arild Andersen.
Begin dit jaar verbrak het Belgische Icarus Records een stilzwijgen van meer dan een jaar met ‘Sketches for Francis’ van het uit cellist Imre De Cauter en toetsenist Matthias Dewilde, we horen hem hier op Fender Rhodes bestaande Matterhorn Well. Sindsdien gaat het ineens hard. ‘Through Empty Landscapes and New Beginnings’ van Mirek Coutigny verscheen in februari en juist vandaag kwam het alleen als download verkrijgbare ‘Icarus Tapes #2’ uit van Silent Noise Revolution, een project van pianist Jan De Block, met bijdrages van trompettist Luc van Lieshout.
In dit tweede deel van het portret rondom drummer en percussionist Bill Harris (deel één verscheen hier) staat eveneens cellist, gitarist en gebruiker van elektronica Ishmael Ali centraal. We horen de twee samen op het alleen als download verkrijgbare ‘Free Jazz Date Night’; samen met kornettist Josh Berman en pianist Eli Wallace; op de cassette ‘An Ill-Fitting Garment’ en tot slot samen met klarinettist Jeff Kimmel op de cassette ‘Flora Oblique’.
Dat drummer en percussionist Bill Harris goed vertegenwoordigd is met albums op zijn eigen Amalgam Records is natuurlijk niet meer dan logisch. Een bezwaar is het evenmin, aangezien de mate van afwisseling tussen de albums groot genoeg is om ons een paar goede luistersessies te leveren. Een dubbelportret daarom, met allereerst een solo album, ‘Blinking Glue’ nog altijd de beste manier om een musicus te leren kennen en ‘Dura’ waarin we hem horen met toetsenist Jim Baker en bassist Brandon Lopez.
Rietblazer Gebhard Ullman is een bijzonder veelzijdig man. Hoe veelzijdig blijkt uit drie recente albums van drie verschillende projecten waar hij deel van uit maakt. Met trombonist Steve Swell, cellist Fred Lonberg-Holm en drummer Michael Zerang vormt hij The Chicago Plan, waarvan onlangs ‘For New Zealand’ verscheen bij NotTwo; met mede klarinettisten Jürgen Kupke en Michael Thieke zit hij in The Clarinet Trio, ‘Transformations and Further Passages’ verscheen bij Leo Records en tot slot is er Das Kondensat, een trio verder bestaand uit bassist Oliver Potratz en drummer, synthesizer bespeler Eric Schaefer. Bij WhyPlayJazz verscheen ‘Andere Planeten’, waarop het trio versterking krijg van toetseniste Liz Kosack.
Ook vandaag recitals, alle drie verschenen bij Navona Records. ‘The Human Condition’ van Hagai Yodan is daarvan, in het licht van deze blog over hedendaagse muziek, het meest interessant. Hij speelt stukken van zes hedendaagse Israëlische componisten, die hier natuurlijk allemaal totaal onbekend zijn. Kariné Poghosyan en Marta Brankovich stellen zich op ‘Folk Themes’ en ‘Marta, The Tempest’ wat bescheidener op. Opvallend op beide albums is het wat fragmentarische karakter en zeker bij Brankovich een aantal, wat mij betreft overbodige bewerkingen.
Vandaag twee recitals van pianisten. Francine Kay richt zich, op het bij Analekta verschenen ‘Things Lived and Dreamt’, volledig op Tsjechische componisten (Leoš Janáček, Josef Suk, Antonín Dvořák, Bedřich Smetana en Vítězslava Kaprálová), met name uit de eerste helft van de vorige eeuw, terwijl Cristian Sandrin op het bij Antarctica Records verschenen ‘Correspondances’ zijn net, door te kiezen voor de muziek van George Enescu, Maurice Ravel en Cyrill Scott, wat breder uitwerpt.
Ondanks dat de Spaanse componist Gabriel Erkoreka al een tijdje meeloopt, een behoorlijk oeuvre bij elkaar heeft gecomponeerd en zijn werk overal ter wereld wordt uitgevoerd, had ik nog nooit van hem gehoord. Dit album met zes stukken voor solo piano, gespeeld door Alfonso Gómez, is voor mij dan ook een introductie tot deze boeiende componist, die zijn carrière begon als pianist. Dat ligt anders met Tan Dun, die hier in Nederland tot de bekendere componisten kan worden gerekend. Het is dan ook Ralph van Raat die een vijftal stukken onder de titel ‘Eight Memories in Watercolor’ uitbracht bij Naxos.